Rách võng mạc: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Võng mạc có chức năng giúp chúng ta thu nhận ánh sáng và hình ảnh. Rách võng mạc là một hiện tượng không hiếm gặp, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực. Bạn cần tìm hiểu nguyên nhân và dấu hiệu của bệnh để có biện pháp can thiệp hiệu quả kịp thời.

Rách võng mạc là gì?

Rách võng mạc là tình trạng mô thần kinh võng mạc bị rách và bong khỏi vị trí. Võng mạc là tầng mô thần kinh mỏng nằm sâu trong mắt có chức năng giống như “tấm phim” của chiếc máy ảnh, là nơi ghi nhận và truyền tải hình ảnh về não. Khi võng mạc bị rách, nước mắt sẽ tràn vào và tạo áp lực, khiến võng mạc bong tróc, mất khả năng cung cấp hình ảnh chính xác cho não. Điều này không chỉ làm giảm sút thị lực mà còn có nguy cơ dẫn đến mù lòa vĩnh viễn nếu không được chữa trị kịp thời. (1)

Bệnh rách võng mạc có nguy hiểm không?

Rách võng mạc không chỉ là một hiện tượng y khoa đơn thuần mà còn là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm, có thể đe dọa trực tiếp đến thị lực của người bệnh. Khi xảy ra tình trạng này, dịch thấm từ dịch kính trong mắt sẽ xâm nhập và tích tụ tại vùng rách, làm cho các lớp tế bào của võng mạc bị tách rời và mất đi nguồn cung cấp dinh dưỡng từ mạch máu. Hậu quả là tế bào sắc tố của võng mạc không còn khả năng cảm nhận ánh sáng như bình thường.

Điều đáng báo động là nếu không được can thiệp y khoa trong 24 đến 72 giờ sau khi rách võng mạc, người bệnh có thể phải đối mặt với những tổn thương không thể hồi phục. Thậm chí, sau khoảng thời gian này, ngay cả các biện pháp can thiệp y tế hiện đại cũng khó lòng khôi phục thị lực như cũ. Vì thế, việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời tình trạng rách võng mạc cực kỳ quan trọng để bảo vệ đôi mắt khỏi nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn. (2)

Rách võng mạc có nguy cơ gây mất thị lực cho người bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh rách võng mạc

Tình trạng rách võng mạc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chẳng hạn như:

• Ảnh hưởng từ các bệnh lý khác liên quan đến mắt như màng bồ đào, võng mạc, dịch kính, hoặc các rối loạn viêm.
• Chấn thương mắt hoặc biến chứng sau các phẫu thuật mắt như phẫu thuật cắt dịch kính, thay thủy tinh thể.
• Rách võng mạc thường gặp hơn ở những người trên 40 tuổi, nhưng không loại trừ khả năng xảy ra ở các độ tuổi khác. Nam giới cũng có nguy cơ cao hơn so với phụ nữ. (3)

Tìm hiểu thêm: Bong võng mạc có chữa được không? Điều trị ra sao?

Đối tượng dễ mắc rách võng mạc

Những đối tượng sau đây dễ nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị rách võng mạc:

• Người mắc cận thị nặng.
• Người từng bị rách võng mạc hoặc tiền sử gia đình có người gặp tình trạng này.
• Người từng trải qua các loại phẫu thuật mắt.
• Người có bệnh lý mắt như thoái hóa võng mạc chu biên, võng mạc đái tháo đường, viêm màng bồ đào,…
• Những trường hợp có tiền sử chấn thương mắt, nhất là các vết thương xuyên qua nhãn cầu hoặc do va đập mạnh.
• Bệnh nhân tiểu đường hoặc những người cao tuổi.
• Đối với trẻ em, nguyên nhân thường gặp là do các dị tật bẩm sinh của dịch kính hoặc cận thị nặng bẩm sinh.

Dấu hiệu rách võng mạc bạn nên biết

Một số dấu hiệu rách võng mạc bao gồm các triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng:

1. Triệu chứng lâm sàng

Tình trạng rách võng mạc không gây ra cảm giác đau, nhưng lại có những rối loạn thị giác đặc trưng như:

• Thường xuất hiện hiện tượng ánh sáng nhấp nháy ở góc mắt, còn gọi là “chớp sáng”.
• Xuất hiện các chấm đen giống như ruồi bay hoặc một màng đen che khuất tầm nhìn. Mặc dù triệu chứng này không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng, nhưng sự xuất hiện đột ngột của chúng có thể là dấu hiệu rách võng mạc.
• Khi một phần lớn võng mạc bị bong, người bệnh có thể cảm nhận thấy một vùng tối che lấp tầm nhìn và dần lan ra trung tâm. Trong trường hợp bong võng mạc ảnh hưởng đến hoàng điểm, thị lực sẽ giảm sút nghiêm trọng và nhanh chóng.
• Nếu võng mạc bị bong hoàn toàn, người bệnh chỉ còn phân biệt được ánh sáng và bóng tối.
• Một số trường hợp, tình trạng bong võng mạc khởi phát mà không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi một phần lớn võng mạc bị bong, khiến người bệnh chỉ nhận thấy sự xuất hiện của bóng tối trong tầm nhìn.

Đôi khi, tình trạng rách võng mạc có thể xảy ra đột ngột và gây mất thị lực hoàn toàn ở bên mắt bị bệnh. Một nguyên nhân khác khiến người bệnh mất thị lực nhanh chóng là do máu chảy vào dịch kính khi võng mạc bị rách.

Xem thêm: Bong võng mạc – Phân loại, nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng trị

2. Triệu chứng cận lâm sàng

Các dấu hiệu rách võng mạc cận lâm sàng được phát hiện qua quá trình soi đáy mắt. Ngoài ra, siêu âm nhãn cầu giúp bác sĩ dễ dàng xác định hình ảnh võng mạc và cấu trúc nội nhãn khác, từ đó cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng bong hoặc rách võng mạc.

Cần có kỹ thuật kiểm tra chính xác để bác sĩ xác định rõ vết rách võng mạc và chỉ định phương pháp xử lý phù hợp

Phương pháp điều trị bệnh rách võng mạc

Một số phương pháp điều trị rách võng mạc thường được bác sĩ chỉ định hiện nay:

1. Thủ thuật làm lạnh cường độ cao

Phương pháp này sử dụng thiết bị y tế chuyên dụng để tạo ra nhiệt độ cực thấp, mục đích giúp đông cứng mô xung quanh vết rách võng mạc. Qua đó, tạo ra một vết sẹo bao quanh vết rách, ngăn chặn dịch kính lọt vào phía sau vết rách và hạn chế khả năng bong võng mạc. Đây là phương pháp tương tự như sử dụng laser trong việc quang đông võng mạc.

2. Chữa rách võng mạc bằng laser quang đông võng mạc

Điều trị bằng laser là một kỹ thuật hiện đại, trong đó tia laser được sử dụng để tạo mô sẹo quanh các cạnh của vết rách. Phương pháp này giúp phần võng mạc bị rách dính lại vào đáy mắt và thường phục hồi sau vài ngày. Việc tạo mô sẹo còn ngăn chặn dịch kính chảy qua chỗ rách, giúp phòng ngừa tình trạng bong võng mạc trong tương lai.

Cả hai phương pháp trên đều được đánh giá là an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp rách võng mạc đều cần điều trị. Sau khi được điều trị, người bệnh vẫn có khả năng phát triển các vết rách võng mạc mới trong tương lai.

Xem thêm: 6 Bệnh võng mạc thường gặp ở mắt

Phòng ngừa bệnh như thế nào?

Để phòng ngừa tình trạng rách võng mạc, bạn nên lưu ý các vấn đề sau:

• Khám mắt định kỳ hàng năm, nhất là khi bạn thuộc nhóm có yếu tố nguy cơ cao mắc bệnh rách võng mạc.
• Những người bị cận thị nặng nên thăm khám mắt ít nhất sáu tháng một lần.
• Khi tham gia các hoạt động thể thao ngoài trời, trên cao và lặn sâu dưới nước; làm việc trong môi trường có nhiều bức xạ như hàn điện, sử dụng tia laser, tia hồng ngoại… bạn bắt buộc phải đeo kính bảo hộ mắt.
• Đối với bệnh nhân tiểu đường, nên đi khám sức khỏe định kỳ và luôn chủ động kiểm soát lượng đường trong máu.
• Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến mắt, hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra lập tức.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh và cân đối.

Bổ sung dưỡng chất bảo vệ mắt từ bên trong

Theo các chuyên gia Nhãn khoa, tình trạng rách võng mạc liên quan trực tiếp đến sự tổn thương của các tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE). Tế bào RPE có nhiệm vụ nuôi dưỡng và tạo hàng rào bảo vệ cho các tế bào thị giác. Khi tế bào RPE bị suy giảm chức năng sẽ dẫn đến thoái hóa võng mạc và có thể dẫn đến tình trạng rách võng mạc.

Từ các nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra tinh chất Broccophane (có trong viên uống Wit) có khả năng bảo vệ tế bào RPE một cách hiệu quả. Tinh chất này giúp tăng tổng hợp Thioredoxin – một loại protein phân tử nhỏ chủ yếu tập trung ở mắt, hỗ trợ cho hoạt động của RPE, đặc biệt giúp giữ vững chức năng hàng rào, hạn chế sự tiết ra các yếu tố kích thích tăng sinh tân mạch. Nhờ đó, tinh chất này góp phần ngăn ngừa tổn thương võng mạc, hỗ trợ cải thiện thị lực, giúp mắt sáng và khỏe mạnh hơn, hạn chế các triệu chứng khó chịu ở mắt; đồng thời phòng ngừa nhiều bệnh lý về mắt nguy hiểm như đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm và cả rách võng mạc.

Viên uống bảo vệ mắt WiT hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý liên quan đến mắt

Hy vọng qua những thông tin trên, bạn đã có thêm kiến thức về bệnh lý rách võng mạc và cách phòng tránh hiệu quả. Nếu bạn gặp các vấn đề như thị lực nhìn mờ, có cảm giác khó chịu ở mắt hoặc nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác, hãy đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra. Thăm khám và tư vấn kịp thời từ bác sĩ sẽ giúp bạn phòng ngừa và xử lý các vấn đề về mắt hiệu quả nhất.