Đau mắt đỏ ở trẻ em và biện pháp chăm sóc mắt tại nhà

Nguyên nhân gây bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Nguyên nhân gây đau mắt đỏ trẻ em có thể đến từ chấn thương mắt, đeo kính sát tròng lâu ngày, dị ứng, bệnh tự miễn hay do nhiễm các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng.

Trong đó, virus là nguyên nhân gây đau mắt đỏ trẻ em thường gặp nhất (thường là virus adenovirus) và dễ khởi phát thành dịch do khả năng lây lan từ người này sang người khác một cách nhanh chóng.

Những nơi đông người như bệnh viện, nơi công cộng, trường học là môi trường rất dễ khiến bệnh lây lan. Bệnh đau mắt đỏ trẻ em có thể lây qua:

• Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh
• Sử dụng chung vật dụng cá nhân với người bệnh như khăn mặt, gối, chậu rửa mặt
• Cầm nắm những vật dụng bị dính dịch tiết có chứa virus, vi khuẩn gây bệnh như tay nằm cửa, bàn ghế, đồ chơi…
• Dùng chung nguồn nước nhiễm bệnh. Tiếp xúc chung nguồn nước với người bị bệnh như ở hồ bơi.

Đau mắt đỏ trẻ em có thể lây qua đồ chơi, vật dụng có dính virus của trẻ bị bệnh

Triệu chứng khi trẻ em bị đau mắt đỏ

Sau khi bị lây nhiễm, tùy theo tác nhân gây bệnh và tình trạng sức khỏe của trẻ mà thời gian ủ bệnh và biểu hiện sẽ khác nhau. Thời gian ủ bệnh của đa số trường hợp là 3 ngày. Sau đó trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng:

• Cộm, xốn, đau, nóng, ngứa hay nặng mi, sợ ánh sáng và chảy nước mắt, mắt đổ ghèn nhầy có thể gây dính mi, nhất là lúc thức dậy vào buổi sáng.
• Kết mạc mắt mất tính trong bóng bình thường, sung huyết, sưng phù đỏ, nặng có thể kết mạc nhãn cầu bị phù nề ra ngoài hoặc sưng phù 2 mí mắt trên, dưới.
• Thường xảy ra ở một bên, vài ngày sau lan sang mắt bên kia, cũng có thể ở hai mắt cùng một lúc.
• Thị lực không giảm nếu viêm kết mạc đơn thuần, nếu xuất tiết tập trung ở giác mạc và chảy nước mắt làm cho bệnh nhân có cảm giác sương mù.
• Ngoài ra trẻ có thể nổi hạch trước tai.
• Nếu sau đó có triệu chứng đau và sợ ánh sáng, hãy nghĩ ngay đến biến chứng viêm giác mạc hay màng bồ đào và đi kiểm tra ngay.

Cộm, xốn, đỏ mắt, đổ phèn là triệu chứng đau mắt đỏ trẻ em thường gặp

5 Mẹo chăm sóc và điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em ngay tại nhà

Theo chuyên gia Nguyễn Văn Tiến, khi trẻ bị đau mắt đỏ người nhà cần rửa mắt cho trẻ bằng nước muối sinh lý. Sau 1-2 ngày thấy triệu chứng không đỡ thì đưa trẻ đến khám bệnh tại bác sĩ chuyên khoa nhi hay khoa mắt, không nên tự ý mua thuốc nhỏ mắt cho trẻ.

Dùng nước muối sinh lý để rửa mắt

Điều bạn nên làm tại nhà giúp trẻ điều trị đau mắt đỏ hiệu quả là dùng nước muối sinh lý Natri clorua 0.9% và nhanh chóng đưa trẻ đến bác sĩ sau 1-2 ngày nếu bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc nặng hơn.

Rửa mắt cho trẻ khoảng 6-7 lần một ngày. Lưu ý: Mỗi thành viên dùng riêng một lọ nước muối sinh lý khác nhau, không dùng chung kể cả những người không có bệnh. Ngoài ra khi trẻ bị bệnh, cha mẹ hay người thân trong nhà cũng cần nhỏ mỗi ngày 4-5 lần để phòng ngừa đau mắt đỏ trẻ em lây lan.

Rửa mắt đúng cách

Rửa mắt không đúng cách có thể tăng nguy cơ bội nhiễm, làm trầm trọng thêm tình trạng đau mắt hoặc khiến bệnh đau mắt đỏ lây lan nhanh. Với trẻ nhỏ bị đau mắt đỏ, cha mẹ có thể áp dụng cách rửa mắt sau:

• Bước 1: Rửa sạch tay bằng xà phòng trước khi vệ sinh mắt cho trẻ
• Bước 2: Chuẩn bị 2 miếng gạc vô khuẩn sử dụng cho 2 mắt, nước muối sinh lý
• Bước 3: Dùng nước muối sinh lý thấm ướt gạc vô trùng, lau nhẹ nhàng theo chiều từ đầu đến đuôi mắt.

Với trẻ lớn hơn, biết nghe theo lời người lớn hướng dẫn, cho bé nằm nghiêng. Dùng nước muối nhỏ nhiều giọt vào mắt, đẩy trôi ghèn trong mắt cho bé ra bên ngoài, sau đó lấy bông gạc lau sạch.

Lưu ý: Rửa mắt ở trẻ em đau mắt đỏ, cần bắt đầu từ bên mắt nhẹ trước rồi mới đến bên mắt nặng. Cẩn thận, không để nước muối sinh lý sau khi rửa mắt chạm vào mắt còn lại. Đồng thời, khi nhỏ muối sinh lý nhỏ mắt để cách mắt trẻ tối thiểu 3cm để không chạm đầu chai thuốc nhỏ vào mắt trẻ. Không để ghèn bám nhiều lên mắt sẽ gây khó chịu, cộm ngứa cho bé.

Mỗi ngày mẹ có thể vệ sinh mắt cho con nhiều lần, đặc biệt là sau khi ngủ dậy. Nên sử dụng khăn ấm để lau mặt, lau mắt và lau người cho bé. Lưu ý bé ba loại khăn này được dùng riêng. Sau khi dùng, giặt sạch phơi khô mọi vật dụng của bé.

Sau 1-2 ngày mà bé vẫn không khỏi phải đưa bé đến khám tại các bệnh viện chuyên khoa mắt để bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị.

Cần sử dụng riêng 3 loại khăn cho trẻ (khăn mặt, khăn lau mắt, khăn lau cơ thể)

Cho đeo kính để tránh bụi

Đau mắt đỏ trẻ em đối với trẻ lớn có thể cho mang kính bảo vệ mắt, ngăn ngừa lây bệnh cho các thành viên khác trong gia đình. Không cho con tiếp xúc với các loại màn hình điện tử, đọc sách báo để mắt bé nghỉ ngơi.  Ngoài ra nên hạn chế cho bé ra đường để tránh khói bụi vào mắt và lây lan cho những người khác.

Cho nghỉ học để tránh lây lan

Cách ly tương đối trẻ và giữ vệ sinh chung. Nếu bé đang đi học, nên xin cho bé nghỉ học để tránh trường hợp bệnh lây thành dịch. Nghỉ ngơi tại nhà cũng là cách chăm sóc mắt tự nhiên hiệu quả, giúp mắt mau khỏe hơn mà không cần dùng thuốc.

Không nên dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ

Mắt được xem là cơ quan nhạy cảm và dễ tổn thương nhất của cơ thể. Mặc dù đau mắt đỏ trẻ em thường giới hạn sau 7-10 ngày. Tuy nhiên nếu không được chăm sóc và điều trị thích hợp, bệnh có thể diễn tiến trầm trọng hơn và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm kết mạc mãn tính, đau mắt hột, viêm loét giác mạc, sẹo giác mạc, giảm thị lực, mù mắt…

Cha mẹ tuyệt đối không chữa đau mắt đỏ ở trẻ em bằng phương pháp dân gian. Cụ thể, không nên tự nhỏ thuốc hay đắp các loại lá cây cho trẻ khi trẻ bị đau mắt đỏ. Không tự ý xông thuốc hay đắp lá cây vì độc chất hay vi khuẩn trong lá cây có thể làm cho tổn thương ở mắt trầm trọng hơn.

Trẻ em bị đau mắt đỏ dùng thuốc gì?

Tại bệnh viện, ngoài việc thu thập những thông tin cần thiết như tình trạng sức khỏe chung của bé, tiền căn dị ứng, các yếu tố nguy cơ và ghi nhận biểu hiện mắt đỏ của những người xung quanh bé để định bệnh chính xác, đôi khi cần thiết bác sĩ sẽ dùng phương pháp chẩn đoán chuyên biệt như kiểm tra thị lực, nhuộm-soi mắt, phết dịch mắt nuôi cấy và làm kháng sinh đồ…

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị khác nhau bao gồm loại bỏ yếu tố nguy cơ, kiểm soát bệnh tiềm ẩn, dùng thuốc giảm đau và kháng dị ứng để giảm cảm giác đau nhức, giảm ngứa mắt và hạn chế sự tăng tiết nước mắt quá mức.

Thuốc không kê đơn

Với tình trạng đau mắt đỏ trẻ em, các bác sĩ chuyên khoa thường chỉ địnnh cho dùng thuốc nhỏ mắt neomycin hay tobramycin. Đối với trẻ lớn và đã có thể nghe theo hướng dẫn của người lớn, chỉ cần nói trẻ nằm yên, mở mắt, phụ huynh có thể dùng một tay cái tỳ kéo mí mắt dưới xuống, tay kia nhỏ thuốc nhỏ mắt, thường 2 giọt mỗi bên, trung bình một ngày 6-8 lần.

Đối với trẻ nhỏ, phải giữ yên đầu trẻ, kéo mí mắt dưới xuống để nhỏ thuốc nhỏ mắt (thường cần có người phụ giúp). Mắt thứ hai thường bị bệnh sau 48 giờ nên phải nhỏ cả hai mắt. Nhỏ mắt nhẹ trước rồi mới đến mắt bị nặng sau.

Cần nhỏ bên mắt bị nhẹ trước rồi nhỏ bên mắt bị nặng sau

Thuốc do bác sĩ kê đơn

Thuốc điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em bao gồm thuốc nhỏ mắt có kháng sinh (hoặc không có kháng sinh) và thuốc nhỏ nhỏ mắt có chứa corticoid. Các loại thuốc này bắt buộc phải dùng dưới sự chỉ định và theo sát của bác sĩ chuyên khoa.

• Thuốc nhỏ mắt có kháng sinh

Bên cạnh việc dùng nước muối sinh lý để làm sạch ghèn và vệ sinh mắt nhiều lần trong ngày, thuốc nhỏ mắt có hoặc không chứa kháng sinh sẽ được chỉ định nhỏ mắt 2-3 lần/ ngày tùy trường hợp. Không nên tự ý cho bé uống kháng sinh khi bị đỏ mắt vì kháng sinh không cần thiết phải sử dụng trong hầu hết các trường hợp.

• Thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid

Mặc dù những thuốc nhỏ mắt có chứa corticoid như dexamethasone, prednisolone đôi khi giúp đẩy lùi triệu chứng nhanh hơn tuy nhiên không nên sử dụng khi chưa hỏi ý kiến bác sĩ vì những thuốc này có thể viêm loét giác mạc, giảm thị lực, thậm chí gây mù mắt nếu dùng không đúng.

Trẻ em bị đau mắt đỏ thì nên ăn gì và kiêng ăn những gì ?

Cho trẻ ăn chế độ dinh dưỡng bình thường và nâng đỡ thể trạng là chủ yếu.

Trẻ em đau mắt đỏ nên ăn gì?

Khi con bị đau mắt đỏ, hầu hết các bậc phụ huynh đều thắc mắc nên cho trẻ ăn gì để bé mau khỏi. Theo các bác sĩ chuyên khoa, ngoài việc chăm sóc vệ sinh mắt cho bé thì chế độ ăn uống cũng giúp bé mau khỏi bệnh và hạn chế các khó chịu. Có rất nhiều thực phẩm giúp bé nhanh khỏi bệnh hơn, giúp mắt bé dễ chịu hơn. Trong đó, phải kể đến:

• Thực phẩm giàu vitamin C: Vitamic C giúp tăng cường sức đề kháng, xoa dịu những cảm giác nóng rát khi bị đau mắt đỏ trẻ em. Vitamin C có nhiều trong quả dâu tây, cam và hạnh nhân. Tuy nhiên lưu ý chỉ cho bé ăn đủ lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể hàng ngày, không nên lạm dụng.
• Thực phẩm giàu vitamin A, B12, D: rất tốt cho trẻ em đau mắt đỏ như rau cải xanh, rau bina… Ngoài ra những thực phẩm chứa beta-carotene (có màu cam) như đu đủ, bí đỏ…cũng rất tốt cho bé đau mắt đỏ. Bera-carotene sẽ được chuyển hóa thành vitamin A khi đi vào cơ thể trẻ, giúp sáng mắt, tăng cường sức đề kháng ngăn bệnh phát triển.
• Thịt nạc, lòng đỏ trứng gà, gan: giúp tăng cường vitamin cho mắt.
• Sữa mẹ: Nếu trẻ không bú mẹ, hãy cho trẻ uống nhiều nước, còn trẻ đang bú mẹ thì cho bé bú càng nhiều càng tốt vì sữa mẹ giúp tăng cường đề kháng cho trẻ.

Dinh dưỡng là một phần quan trọng trong cơ thể. Hấp thu hợp lý các chất dinh dưỡng không chỉ tốt cho sự phát triển của trẻ mà còn giúp gia tăng sức đề kháng, chống lại đau mắt đỏ và các bệnh lý khác.

Những thực phẩm chứa beta-carotene rất tốt cho trẻ bị đau mắt đỏ

Trẻ em nên kiêng gì khi bị đau mắt đỏ?

Bên cạnh các thực phẩm nên ăn, nên hạn chế cho trẻ ăn những thực phẩm như:

• Đồ cay, nóng: Theo đông y, đau mắt đỏ trẻ em là do can phong nhiệt, nên cần tránh những đồ cay như ớt, tỏi, hành…Những thực phẩm này sẽ làm mắt nóng hơn, gây khó chịu cho bé.
• Đồ tanh: Những thực phẩm tanh như tôm cá… sẽ tạo điều kiện cho virus phát triển mạnh hơn, khiến bệnh nặng hơn.
• Rau muống: là loại rau kiêng kỵ với trẻ em đau mắt đỏ. Chất nhựa trong rau muống sẽ khiến bệnh khó chịu hơn.
• Mỡ động vật: Trong mỡ động vật có rất nhiều chất béo không tốt cho thể trạng của bé khi đang bệnh. Khi trẻ đang bị đau mắt đỏ nên dùng dầu thực vật thay thế.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em

Để giảm nguy cơ bị đau mắt đỏ trẻ em, cha mẹ cần lưu ý:

• Hạn chế cho trẻ đeo kính sát tròng nhất là khi đi bơi. 
• Rửa tay thường xuyên là cácc hữu hiệu để phòng bệnh đau mắt đỏ trẻ em. 
• Không cho trẻ dùng chung khăn mặt, khăn tắm và thường xuyên giặt rồi sấy khô hoặc phơi dưới nắng.
• Hạn chế cho trẻ đi bơi ở hồ bơi công cộng hay đến những nơi đông người khi đang có dịch đau mắt đỏ lưu hành.

Bệnh đau mắt đỏ ở trẻ em cần được điều trị tích cực và hạn chế tiếp xúc với những người xung quanh ít nhất 7 ngày để tránh lây bệnh cho người khác. Nếu trong gia đình có nhiều thành viên bị đau mắt đỏ, không nên dùng chung thuốc nhỏ mắt, mỗi người cần có một lọ thuốc nhỏ mắt riêng.