Sự thật về phẫu thuật Phaco trong điều trị đục thủy tinh thể

Phẫu thuật Phaco (viết tắt của từ Phacoemulsification) là phương pháp sử dụng năng lượng sóng siêu âm vào việc tán nhuyễn và tách thủy tinh thể thành từng mảnh nhỏ rồi thay bằng một thủy tinh thể nhân tạo khác. Kỹ thuật này được bác sĩ D. Kelman công bố trên tạp chí nhãn khoa Hoa Kỳ vào năm 1967 được xem là một bước tiến mới trong việc điều trị mang lại ánh sáng cho bệnh nhân bị đục thủy tinh thể.

Phẫu thuật Phaco là gì?

Thủy tinh thể là một bộ phận trong suốt của mắt, có chức năng hội tụ ánh sáng lên võng mạc. Tuy nhiên, theo thời gian, “thấu kính” này không còn trong suốt mà trở nên mờ đục nên ngăn cản ánh sáng đi qua, dẫn đến mắt mờ, gọi là bệnh đục thủy tinh thể. 

Phẫu thuật Phaco là phương pháp mổ đục thủy tinh thể hiện đại, tiên tiến và hiệu quả nhất hiện nay. Cách tiến hành là sử dụng đầu dò phaco phát sóng siêu âm vào mắt bằng một vết rạch nhỏ 2,2-3mm, để phá vỡ hoặc nhũ hóa đục thủy tinh. Sau khi tán mịn, thủy tinh thể mờ đục sẽ được hút ra ngoài. Sau đó, đưa thủy tinh thể nhân tạo vào thay thế lớp thủy tinh thể vừa hút ra. Khi hoàn tất, thị lực sẽ được cải thiện.

Phẫu thuật Phaco là phương pháp khắc phục đục thủy tinh thể hiện đại và tiên tiến nhất hiện nay

Đối tượng nào được chỉ định phẫu thuật Phaco

Bệnh đục thủy tinh thể tiến triển theo thời gian, giai đoạn đầu các vết mờ đục chỉ ảnh hưởng một phần nhỏ lên thủy tinh thể, người bệnh có thể điều chỉnh thị lực bằng kính. Nhưng khi đục thủy tinh thể phát triển, thị lực bị ảnh hưởng nghiêm trọng, lúc này, bác sĩ sẽ đề nghị bệnh nhân phẫu thuật. Đối tượng được chỉ định phẫu thuật Phaco thường là:

• Bệnh nhân bị đục thủy tinh thể có chỉ định mổ
• Bệnh nhân không có các viêm nhiễm cấp tính tại mắt
• Bệnh nhân không có các bệnh toàn thân cấp tính

Quy trình mổ mắt Phaco

Quy trình mổ mắt Phaco diễn ra khá nhanh, một ca mổ chỉ diễn ra khoảng 1 giờ. Bệnh nhân có thể xuất viện ngay. Mổ mắt Phaco được thực hiện bằng các bước theo trình tự sau:

• Bệnh nhân sẽ được nhỏ mắt để làm giãn đồng tử.
• Gây tê tại chỗ, sát trùng mắt sẽ tiến hành mổ.
• Bơm chất nhầy để bảo vệ tế bào nội mạc cũng như các bộ phận khác.
• Cắt bao ở trước thủy tinh thể, đưa đầu dò siêu âm để tán mịn thủy tinh thể bị đục. Sau đó, sẽ rạch vết nhỏ ở giác mạc và cho đầu dò kim mỏng vào thủy tinh thể. Sử dụng sóng siêu âm để phá vỡ thủy tinh thể bị đục rồi hút ra qua các đầu dò.
• Đưa miếng thủy tinh thể nhân tạo vào túi bao, thủy tinh thể sẽ mềm ra từ từ và trở lại thủy tinh thể trong suốt bình thường.
• Tái tạo lại cấu trúc và hình dáng của tiền phòng, rồi bơm kháng sinh tiền phòng để chống nhiễm trùng cho mắt sau khi mổ.
• Tra thuốc rồi băng lại mắt.

Chi phí phẫu thuật Phaco là bao nhiêu?

Chi phí phẫu thuật đục thủy tinh thể phụ thuộc vào kỹ thuật được chọn để tiến hành, loại thấu kính, đơn thuốc, người bệnh có các bệnh lý khác không. Mức chi phí cho một ca phẫu thuật đục thủy tinh thể trung bình dao động từ 5-50 triệu đồng, gồm chi phí phẫu thuật và loại thấu kính, chưa tính các xét nghiệm liên quan.

Căn cứ theo quy định tại Thông tư liên tịch Số: 37/2015/TTLT-BYT-BTC về Giá dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm áp dụng cho các hạng bệnh viện thì: 

• Phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco (1 mắt), giá dịch vụ: 2.615.000 đồng chưa bao gồm thủy tinh thể nhân tạo; đã bao gồm casset dùng nhiều lần, dịch nhầy.
• Phẫu thuật thể thủy tinh bằng phaco và femtosecond có hoặc không có đặt IOL, giá dịch vụ: 4.799.000 đồng chưa bao gồm thủy tinh thể nhân tạo, thiết bị cố định mắt (Patient interface).

Trường hợp bệnh nhân có bảo hiểm y tế sẽ được miễn hoặc giảm chi phí nếu phẫu thuật đúng tuyến hoặc trái tuyến theo quy định của luật bảo hiểm y tế. Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đưa ra lựa chọn phù hợp với bản thân.

Ưu điểm khi mổ mắt Phaco

• Phẫu thuật nhanh (thực hiện 5-7 phút)
• Không chảy máu, ít gây đau đớn, vết mổ nhỏ, tự hồi phục mà không cần khâu
• Thời gian phục hồi nhanh
• An toàn, ít biến chứng, tỷ lệ thành công cao
• Có thể điều chỉnh các tật khúc xạ (cận, viễn, loạn thị)

Mổ mắt bằng Phaco cũng có thể tiềm ẩn một số rủi ro​

Mổ Phaco bao lâu thì có thể làm việc bình thường?

Thời gian phục hồi tùy thuộc vào thể trạng của mỗi người. Có người chỉ sau vài giờ có thể nhìn thấy rõ ràng, nhưng một số người cần thời gian lâu hơn. Thông thường, sau phẫu thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi tại nhà 2 ngày.

Lưu ý, người bệnh không được nằm úp sẽ tạo áp lực cho mắt, không điều khiển phương tiện giao thông trong ngày đầu tiên. Chỉ nên vận động nhẹ nhàng, không vận động mạnh trong vòng 1 tháng.

Sau 2 ngày phẫu thuật, bệnh nhân có thể làm việc, xem sách báo bình thường, tuy nhiên, thời gian trung bình cho sự phục hồi ổn định, trở lại mọi hoạt động như trước đây thì cần ít nhất 2 tuần.

Những rủi ro khi phẫu thuật Phaco

Đục bao sau là một trong những biến chứng muộn của mổ đục thủy tinh thể làm giảm thị lực. Tỉ lệ đục bao sau chiếm khoảng 20-40 % sau mổ 5 năm. Bao sau bị đục có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó thường là nguyên nhân do các tế bào di chuyển và tăng sản tại vùng này làm môi trường trong suốt của mắt bị ảnh hưởng.

Trong phẫu thuật thay thủy tinh thể, hoàng điểm ở võng mạc vẫn có khả năng bị tổn thương do sai sót kỹ thuật, gây ra triệu chứng nhìn mờ không phục hồi. Sau phẫu thuật mắt dễ bị khô, và hay nhức mắt.

Cũng giống như phẫu thuật lasik và tất cả các loại phẫu thuật khác, phaco cũng không thể loại bỏ hoàn toàn khả năng bị nhiễm trùng làm mắt viêm sưng, đỏ, tăng nhãn áp, lệch trục nhãn cầu, sụp mí mắt, bệnh đục thủy tinh thể tái phát, mất thị lực…

Nguy cơ gặp rủi ro, biến chứng trong điều trị mắt càng cao nếu người bệnh có các bệnh về mắt hoặc cơ thể mắc các bệnh lý nghiêm trọng khác.

Đặc biệt, đối với trường hợp thay đục thủy tinh thể nhưng thị lực vẫn không cải thiện thì rất có thể mắt bị tổn thương võng mạc. Trong khi đó, võng mạc là bộ phận bên trong của mắt và là vị trí tiếp nhận ánh sáng, do đó có nguy cơ dễ bị tổn thương.

Nhưng không giống thủy tinh thể có thể thay thế bằng thủy tinh thể nhân tạo, hiện không có thiết bị hay cơ quan nhân tạo nào có thể thay thế được chức năng tiếp nhận và chuyển năng lượng ánh sáng thành tín hiệu thị lực rồi gửi về não của võng mạc.

Giải pháp chăm sóc và bảo vệ mắt sau phẫu thuật Phaco

Phẫu thuật Phaco giúp mắt sáng trở lại, tuy nhiên, quá trình chăm sóc và bảo vệ mắt sau phẫu thuật là rất quan trọng giúp mắt sáng khỏe dài lâu.

- Chế độ sinh hoạt: Sau phẫu thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi tại nhà 2 ngày. Sau đó có thể làm việc bình thường, tuy nhiên người bệnh tránh những việc nặng, hạn chế cúi, không dụi mắt, tránh bụi bẩn, xà phòng và nước dính vào mắt, không vận động quá mạnh cho đến khi mắt bình phục hoàn toàn. Khi mắt bình phục, mọi người cần có chế độ làm việc và cho mắt nghỉ ngơi hợp lý. Đặc biệt những người làm việc văn phòng, sau 20 phút tập trung vào máy tính cần cho mắt nghỉ ngơi 20 giây và nhìn xa 20 feet (tương đương với 6m). Đeo kính mát bảo vệ mắt khỏi tia UV…

- Có chế độ dinh dưỡng tốt cho mắt: Sau phẫu thuật Phaco, người bệnh có thể ăn uống bình thường, nên kiêng chất kích thích, rượu bia, hạn chế những đồ ăn cay nóng có thể kích ứng mắt. Những thức ăn khuyến khích cho bệnh nhân sau khi mổ mắt là thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, Omega-3 có nhiều trong rau củ, trái cây, các loại hạt, cá, sữa…

- Sử dụng dưỡng chất chuyên biệt cho mắt: Bên những biện pháp chăm sóc mắt từ bên ngoài thì để chăm sóc một đôi mắt khỏe, đặc biệt là những người sau khi mổ đục thủy tinh thể thì cần cung cấp dưỡng chất chuyên biệt để chăm sóc mắt khỏe, tăng khả năng điều tiết.

Theo các chuyên gia nhãn khoa, sau khi mổ đục thủy tinh thể, người bệnh cần đặc biệt lưu ý đến tầm quan trọng của võng mạc. Vì một khi võng mạc bị tổn thương sẽ không có cách nào hồi phục thị lực.