Cận thị và viễn thị là gì? So sánh sự khác nhau như thế nào?

Cận thị và viễn thị là hai tật khúc xạ mắt thường gặp ở mọi đối tượng, đặc biệt là trong thời đại mà nhu cầu sử dụng thiết bị điện tử ngày càng gia tăng. Vậy cận thị và viễn thị khác nhau như thế nào? Tham khảo những chia sẻ trong bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về hai tật khúc xạ này.

Cận thị và viễn thị là gì?

Cận thị và viễn thị đều là tật khúc xạ khiến mắt suy giảm thị lực, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hằng ngày, cản trở việc học tập và công việc của người mắc phải.

1. Tật khúc xạ cận thị

Cận thị – còn được gọi là tật nhìn gần. Khi mắt bị cận thị, tia sáng đi vào hội tụ ở phía trước võng mạc nên chỉ có thể nhìn rõ những vật ở gần, không thể nhìn rõ vật ở đằng xa. (1)

2. Tật khúc xạ viễn thị

Viễn thị – còn được gọi là tật nhìn xa. Khi mắt bị viễn thị, tia sáng đi vào hội tụ ở phía sau võng mạc nên chỉ có thể nhìn rõ những vật ở xa, không thể nhìn rõ vật ở gần mắt.

Nguyên nhân dẫn đến cận thị và viễn thị

1. Nguyên nhân dẫn đến cận thị

Cận thị có thể xuất phát từ các yếu tố sau:

• Do di truyền: Nếu bố mẹ bị cận trên 6 Diop (6 độ) thì khả năng di truyền sang con lên đến 90%, nhưng nếu chỉ cận dưới 3 Diop thì tỷ lệ di truyền sang thế hệ sau là rất nhỏ. Ngoài ra, nếu cả bố và mẹ đều bị cận thị thì khả năng di truyền cho con sẽ cao hơn so với trường hợp chỉ bố hoặc mẹ bị cận. (2)
• Do cấu trúc nhãn cầu: Kết cấu của nhãn cầu bị sai lệch có thể dẫn đến cận thị.
  • Trục nhãn cầu dài hơn bình thường, ảnh hưởng đến công suất hội tụ giác mạc và thể thủy tinh, làm cho tia sáng hội tụ tại phía trước võng mạc.
  • Thể thủy tinh hoặc giác mạc quá cong so với nhãn cầu.
• Do thói quen xấu ảnh hưởng đến mắt: Những thói quen sinh hoạt không hợp lý như giữ sách truyện quá gần với mắt để đọc, ngồi học sai tư thế (cúi đầu quá sát so với sách vở), học tập và làm việc trong môi trường thiếu sáng, sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài… khiến mắt điều tiết quá độ, có thể làm tăng nguy cơ cận thị ở cả trẻ em và người lớn.

• Chế độ ăn uống thiếu hụt dinh dưỡng: Chế độ ăn uống hằng ngày thiếu hụt các loại dưỡng chất cần thiết cho mắt như vitamin A, E, C, axit béo Omega-3, Kẽm, Lutein và Zeaxanthin ,… có thể khiến sức khỏe mắt bị suy giảm, làm tăng nguy cơ cận thị.

Tìm hiểu rõ hơn: Cận thị có di truyền không hay do thói quen thường ngày?

2. Nguyên nhân dẫn đến viễn thị

Tật viễn thị ở mắt bắt nguồn từ những nguyên nhân phổ biến sau:

• Do di truyền: Nếu bố mẹ bị viễn thị thì khả năng di truyền cho con là rất cao.
• Do cấu trúc mắt:
• • Trục nhãn cầu ở mắt quá ngắn nên tia sáng đi vào bị rơi ở phía sau võng mạc.
  • Giác mạc của mắt phẳng hơn bình thường: Giác mạc còn được gọi là lòng đen, là lớp màng trong suốt hình chỏm cầu giữ chức năng hội tụ ánh sáng đi vào mắt. Nếu giác mạc quá phẳng, tia sáng đi vào không được hội tụ mà nằm phía sau võng mạc, khiến bạn nhìn các sự vật ở gần bị mờ, nhòe.

Sự khác nhau giữa cận thị và viễn thị

Cận thị và viễn thị tuy có một số điểm tương đồng về triệu chứng, nhưng cũng có nhiều điểm  khác biệt  giúp người bệnh dễ dàng nhận biết:

1. Triệu chứng

Đặc điểm	Cận thị	Viễn thị
Giống nhau	– Thường xuyên đau đầu, khô mắt, mỏi mắt. – Mắt phải thật tập trung, căng thẳng mới có thể nhìn rõ các vật ở gần/xa. – Hay bị chảy nước mắt, phải nheo mắt mới nhìn rõ. – Mắt trở nên nhạy cảm hơn bình thường, đặc biệt là khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. (3)
Khác nhau	– Chỉ nhìn rõ các vật ở gần, khó nhìn thấy các vật ở xa, nếu cố nhìn có thể làm mắt bị nhức mỏi.   – Lúc xem tivi, điện thoại hay đọc sách truyện,… phải ở khoảng cách gần.	– Chỉ nhìn rõ vật ở xa, những vật ở gần thì thấy mờ, nhòe. Nếu cố nheo mắt để nhìn có thể bị mỏi mắt, đau đầu.   – Lúc xem tivi, điện thoại hay đọc sách truyện,… phải ở khoảng cách xa.

2. Mức độ nguy hiểm

Để đo lường mức độ nguy hiểm của tật cận thị và viễn thị, các bác sĩ sẽ sử dụng đơn vị Diop.

Diop dùng để mô tả độ cong của thấu kính – yếu tố giúp mắt có thể quan sát sự vật một cách bình thường. Để dễ phân biệt, cách ghi Diop sẽ khác nhau, cụ thể tật cận thị sẽ có dấu – phía trước, tật viễn thị sẽ có dấu + phía trước.

Mức độ	Cận thị	Viễn thị	Tầm ảnh hưởng
Nhẹ	Dưới -3 Diop	Dưới +2 Diop	Không gây nguy hiểm cho mắt, nhưng người bệnh có thể gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày.
Trung bình	Từ -3 đến -6 Diop	Từ +2 đến +5 Diop	Thị lực suy giảm, người bệnh gặp trở ngại trong các hoạt động hằng ngày và thường xuyên phải đeo kính.
Nặng	Trên -6 Diop	Trên +5 Diop	Tầm nhìn của mắt rất yếu, có khả năng gặp phải những biến chứng và bệnh lý nguy hiểm, thậm chí mù lòa.

Cách khắc phục và điều trị 2 tật khúc xạ này

Cận thị và viễn thị đều gây suy giảm thị lực, nên cách khắc phục và điều trị cũng tương tự nhau:

1. Thăm khám bác sĩ để hiểu rõ tình trạng mắt

Ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bị suy giảm thị lực: nhìn không rõ sự vật ở gần/xa, thường xuyên phải nheo mắt mới nhìn rõ, mỏi mắt, đau nhức trong hoặc xung quanh mắt, khó nhìn vào ban đêm,… bạn nên đến bác sĩ để thăm khám sớm nhất có thể.

Lúc này, bác sĩ chuyên khoa sẽ áp dụng một số biện pháp để kiểm tra xem bạn có đang bị cận thị hoặc viễn thị hay không:

• Đo bằng bảng thị lực: Bạn sẽ được chỉ định ngồi hoặc đứng ở vị trí cách bảng thị lực một khoảng nhất định. Trên bảng gồm các ký tự chữ và số có kích thước to nhỏ khác nhau. Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn che lần lượt từng bên mắt để kiểm tra tầm nhìn của mắt. Nếu bạn nhìn rõ hết các ký tự, có nghĩa là thị lực hoàn toàn bình thường. Trong trường hợp không nhìn rõ, bác sĩ sẽ tiếp tục dùng kính lỗ để đo.
• Đo bằng kính lỗ: Nếu sử dụng kính lỗ mà thị lực của bạn tăng lên tức là đã mắc tật khúc xạ mắt.
• Đo bằng máy đo khúc xạ tự động: Nhằm giúp việc chẩn đoán tật khúc xạ thêm chính xác, người bệnh sẽ được kiểm tra lần nữa tại máy đo khúc xạ tự động. Đây có thể xem là máy đo mắt cận cho những người bệnh đã được xác định là bị cận thị.

Xem thêm: Top 17 loại thực phẩm tốt cho mắt cận thị

2. Đeo kính gọng hoặc kính áp tròng

Hai tật khúc xạ mắt cận thị và viễn thị đều có thể được khắc phục bằng cách đeo kính. Đây cũng là biện pháp đơn giản và phổ biến nhất.

Tuy nhiên, loại kính dùng cho cận thị và viễn thị có sự khác nhau: người bị cận sẽ dùng thấu kính phân kỳ (mặt kính lõm), còn người viễn thị sẽ dùng thấu kính hội tụ (mặt kính lồi).

Việc sử dụng kính gọng hay kính áp tròng sẽ tùy thuộc vào nhu cầu, sở thích của từng cá nhân. Mỗi loại kính đều có những ưu và nhược điểm khác nhau:

• Kính gọng: Loại kính này có ưu điểm dễ sử dụng, không tiếp xúc trực tiếp với mắt khi đeo nên không gây nhiễm trùng cho mắt, có thể lau chùi nhanh chóng. Nhưng tính thẩm mỹ không cao.

• Kính áp tròng: Loại kính này có ưu điểm là tính thẩm mỹ cao, người đối diện sẽ khó nhận ra bạn bị cận thị hay viễn thị khi đeo. Tuy nhiên, cần sử dụng đúng cách vệ sinh kỹ càng trước và sau khi đeo, bởi kính áp tròng có thể gây nhiễm trùng và loét giác mạc khi dùng sai cách hoặc vệ sinh không kỹ.

3. Sử dụng kính áp tròng Ortho-K

Kính áp tròng Ortho-K, tên đầy đủ là Orthokeratology (tạo hình giác mạc) là một giải pháp điều trị tật khúc xạ an toàn cho cả người lớn và trẻ em mà không cần phẫu thuật.

Ortho-K là loại kính áp tròng được thiết kế đặc biệt để sử dụng vào ban đêm (khi ngủ), có tác dụng làm thay đổi hình dạng giác mạc, từ đó điều chỉnh cách ánh sáng hội tụ khi đi qua mắt. Kính Ortho-K là kính cứng, đủ độ chắc chắn để định hình giác mạc, có tính chất thấm khí giúp bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh.

Bác sĩ sẽ tiến hành đo bề mặt giác mạc của bạn bằng cách dùng giác mạc kế, sau đó tạo ra kính áp tròng Ortho-K dành riêng cho mắt từng bệnh nhân. Bạn chỉ cần đeo kính vào ban đêm lúc ngủ, sáng hôm sau khi tháo kính ra, giác mạc vẫn giữ được độ định hình trong một khoảng thời gian và sẽ dần dần điều chỉnh tật khúc xạ của bạn. Bệnh nhân cần lưu ý đeo kính Ortho-K đều đặn mỗi buổi tối để đạt hiệu quả tối ưu.

Có thể nói, kính áp tròng Ortho-K là giải pháp điều trị tật cận thị và viễn thị mà không cần phẫu thuật, không gây đau đớn, thích hợp cho cả người lớn và trẻ nhỏ. Kính có thể được điều chỉnh tùy theo thông số giác mạc của mỗi người, cho bạn tầm nhìn tốt vào ban ngày mà không cần dùng thêm kính gọng hay kính áp tròng khác.

Tuy nhiên, khi sử dụng kính áp tròng Ortho-K, người bệnh phải tuân thủ đúng quy trình tháo lắp, vệ sinh kính để tránh nhiễm trùng mắt. Để đảm bảo an toàn, người bệnh phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn trước khi sử dụng.

Xem thêm: Viễn thị đeo kính gì? Cách chọn kính viễn thị phù hợp

4. Phẫu thuật khúc xạ

Phẫu thuật khúc xạ có thể giúp điều chỉnh độ cong của giác mạc, khôi phục thị lực cho người cận thị và viễn thị mà không cần phải đeo kính.

Một số phương pháp phẫu thuật khúc xạ mắt phổ biến hiện nay là:

4.1. Phẫu thuật Lasik

Mổ Lasik là một giải pháp được nhiều người bệnh lựa chọn để điều trị tật khúc xạ. Bác sĩ sẽ dùng tia laser Excimer để điều chỉnh độ cong của giác mạc, từ đó giải quyết được các vấn đề về mắt như cận thị, viễn thị và loạn thị.

Quá trình phẫu thuật Lasik  diễn ra rất nhanh, chỉ khoảng vài phút cho một mắt, bao gồm 3 bước:

• Bước 1: Tạo vạt giác mạc

Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ để tạo một vạt mỏng trên giác mạc của bạn, sau đó lật vạt giác mạc này sang để lộ ra nhu mô mắt bên dưới.

• Bước 2: Chiếu laser

Chiếu laser để định hình giác mạc. Thời gian chiếu laser rất nhanh, chỉ trong vài giây.

• Bước 3: Đặt lại vạt giác mạc về vị trí cũ

Cuối cùng, bác sĩ sẽ lật lại vạt giác mạc về lại vị trí ban đầu. Thao tác này tựa như lật và đóng lại trang sách. Vết mổ sẽ được bảo vệ và tự lành sau khi bạn về nhà, không cần khâu.

4.2. Phẫu thuật Femto Lasik

Femto Lasik là phương pháp phẫu thuật khúc xạ không dùng dao, sử dụng công nghệ Laser Femtosecond để tạo vạt giác mạc, sau đó dùng tia Laser Excimer để định hình giác mạc. Đây là phương pháp cho kết quả tối ưu và có độ an toàn, chính xác cao hơn so với phẫu thuật Lasik thông thường.

4.3. Phẫu thuật Relex Smile

Relex Smile là công nghệ điều trị khúc xạ mắt tiên tiến hàng đầu hiện nay, bằng cách loại bỏ mô giác mạc qua vết rạch nhỏ cỡ 2 – 3mm.

• Bước 1: Chiếu laser Femtosecond qua bề mặt giác mạc và tách rời phần lõi ở giữa.
• Bước 2: Dùng tia laser tạo vết cắt ở rìa giác mạc.
• Bước 3: Tách lớp giác mạc tương ứng với độ cận, sau đó rạch một đường nhỏ cỡ 2mm để rút lõi mô giác mạc.

Phương pháp Relex Smile có khả năng điều trị cho người cận thị đến 10 độ hay viễn thị đến 5 độ mà không gây khô mắt sau khi thực hiện.

5. Bổ sung thực phẩm hỗ trợ bên trong

Hằng ngày, đôi mắt luôn phải chịu nhiều tác động bởi các yếu tố: ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử, tia cực tím, môi trường ô nhiễm, thói quen sinh hoạt, tuổi tác,… khiến mắt dần suy yếu, ảnh hưởng đến thị lực.

Khi sức khỏe mắt suy giảm, bạn có thể dễ dàng nhận biết qua các dấu hiệu ban đầu như mỏi mắt, khô mắt, tầm nhìn bị hạn chế,… Lúc này, nếu không được chăm sóc đúng cách và kịp thời, các vấn đề ở mắt sẽ ngày càng trầm trọng hơn.

Để bảo vệ sức khỏe mắt từ sâu bên trong, các nhà khoa học Mỹ đã tiến hành nghiên cứu, chiết xuất thành công tinh chất Broccophane thiên nhiên từ một loại bông cải xanh (Broccoli). Broccophane có tác dụng tối ưu trong việc gia tăng Thioredoxin – loại protein giúp bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể.

Đại học Y khoa hàng đầu tại Hoa Kỳ – Johns Hopkins đã tiến hành nghiên cứu và đi đến kết luận: Thường xuyên bổ sung Broccophane sẽ giúp hạn chế đục thủy tinh thể, thoái hóa hoàng điểm, ngăn ngừa mù lòa.

Viên uống bổ mắt WIT với thành phần chứa tinh chất Broccophane thiên nhiên cũng nhiều dưỡng chất tốt cho mắt như Lutein, Zeaxanthin, Beta Carotene, Vitamin C, Vitamin E, Zinc… giúp hỗ trợ:

• Tăng cường thị lực, giảm tình trạng mờ nhòe, làm chậm sự tăng độ của cận thị, viễn thị,..
• Cung cấp dưỡng chất cho mắt, hỗ trợ điều tiết và ngăn ngừa tình trạng khô mắt, nhức mỏi mắt.
• Giúp hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện hội chứng rối loạn thị giác (CVS) do tiếp xúc thường xuyên với Ánh Sáng Xanh khi sử dụng máy tính, điện thoại, màn hình tivi, các tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị).
• Ngăn ngừa đục thủy tinh thể và giảm nguy cơ thoái hóa võng mạc.
• Giảm nguy cơ đục thủy tinh thể và thoái hóa võng mạc do bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp.

Hy vọng những thông tin chia sẻ về các điểm giống và khác nhau giữa cận thị và viễn thị ở trên, có thể giúp bạn hiểu đúng về 2 tật khúc xạ này. Từ đó, biết cách bảo vệ, chăm sóc mắt để không tăng độ và chọn được phương pháp điều trị phù hợp.