Viễn thị là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị

Theo một phân tích, viễn thị có thể ảnh hưởng đến khoảng 4,6% trẻ em và 30,9% người lớn trên toàn cầu. Để hiểu sâu hơn về tình trạng này, bạn hãy dành thời gian theo dõi bài phân tích chi tiết dưới đây của WIT về nguyên nhân, dấu hiệu, cách chẩn đoán và điều trị. (1)

Viễn thị là gì?

Viễn thị (hyperopia) là một trong những tật khúc xạ mắt phổ biến. Người mắc phải có thể nhìn rõ nét các vật ở xa, nhưng lại gặp khó khăn khi nhìn vật ở gần. Tình trạng này trái ngược hoàn toàn với cận thị.

Việc phòng ngừa là điều không thể. Tuy nhiên, mắt có thể được điều trị hiệu quả bằng các phương pháp y khoa tiên tiến như đeo kính thuốc hoặc phẫu thuật, từ đó đảm bảo chất lượng cuộc sống.

Dấu hiệu mắt viễn thị

Thông thường, mắt bị viễn thị nhẹ, bạn có thể không nhận thấy bất kỳ vấn đề bất thường nào về thị lực. Song, bác sĩ nhãn khoa khuyến cáo, mắt bạn có nguy cơ bị mắc phải nếu gặp các triệu chứng dưới đây:

• Nhìn vật ở cự ly gần bị mờ.
• Khó nhìn vào ban đêm.
• Nhức mỏi, đau âm ỉ và nóng rát ở trong hoặc xung quanh mắt.
• Nheo mắt khi đọc sách, vẽ hoặc làm việc trên máy tính.

Nheo mắt khi đọc sách, nhìn gần bị mờ là những dấu hiệu thường gặp.

Ngoài ra, bạn sẽ cảm thấy đau đầu nếu phải thực hiện các công việc cần nhìn gần trong thời gian dài. Đôi khi, tật viễn thị làm xuất hiện hiện tượng nhìn đôi, nhất là trong lúc đọc sách.

Nguyên nhân gây viễn thị ở mắt

Khiếm khuyết về hình dạng mắt là nguyên nhân gây nên. Đối với đôi mắt có hình dạng bình thường, giác mạc và thủy tinh thể sẽ phối hợp với nhau để khúc xạ ánh sáng, cho đến khi ánh sáng hội tụ đúng ở võng mạc. Sau đó, võng mạc sẽ gửi tín hiệu đến não cho phép chúng ta nhìn rõ mọi vật.

Do hình dạng mắt bị khiếm khuyết (trục nhãn cầu quá ngắn hoặc giác mạc quá phẳng) đã ngăn cản ánh sáng được khúc xạ đúng cách, khiến ánh sáng tập trung ở phía sau võng mạc thay vì hội tụ đúng trên võng mạc. Điều này khiến người bị có thể nhìn các vật ở xa rõ nét, nhưng nhìn các vật ở gần thì mờ.

Ngoài khiếm khuyết bẩm sinh về cấu trúc mắt như mô tả ở trên, còn liên quan đến những yếu tố dưới đây:

• Di truyền: Cha mẹ bị tình trạng này làm tăng nguy cơ mắc tật khúc xạ này ở con cái.
• Vấn đề sức khỏe: Mặc dù hiếm gặp, thế nhưng những vấn đề sức khỏe như khối u hoặc bệnh tiểu đường có thể làm thay đổi cấu trúc của mắt.
• Tuổi tác: Độ đàn hồi của thủy tinh thể kém dần theo thời gian, khiến khả năng khúc xạ của mắt giảm sútị.
• Chủng tộc: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tỷ lệ mắc chứng viễn thị cao nhất là ở người da trắng.

Viễn thị cũng có thể là hậu quả của một chấn thương ở mắt, bệnh lý về mắt (như lệch thủy tinh thể) hoặc sau phẫu thuật đục thủy tinh thể. Dù nguyên nhân là gì, chúng ta cũng cần điều trị sớm để đảm bảo khả năng thị giác (nhìn và nhận biết sự vật).

Ai dễ mắc bệnh viễn thị?

Tình trạng này có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn. Dựa vào nguyên nhân và các yếu tố gây ra, chúng ta có thể liệt kê những đối tượng có nguy cơ cao mắc tật khúc xạ mắt này như sau:

• Người có cha mẹ bị viễn thị.
• Người từng bị chấn thương ở mắt.
• Người lớn tuổi.
• Người có khối u hoặc mắc bệnh tiểu đường.
• Người đã thực hiện phẫu thuật mắt.
• Người mắc các hội chứng liên quan đến rối loạn di truyền như hội chứng Fragile X, hội chứng Down, bệnh mù màu…

Trẻ bị tật viễn thị có thể do di truyền từ cha mẹ

Nói như vậy không có nghĩa là những người nằm ngoài danh sách này sẽ không bị viễn thị. Tất cả chúng ta đều cần thăm khám mắt định kỳ để phát hiện sớm, nhất là khi nhận thấy thị lực thay đổi bất thường.

Các mức độ của viễn thị

Tật khúc xạ mắt được đo bằng chỉ số Diop (đơn vị đo công suất khúc xạ). Đối với viễn thị, chỉ số Diop được kí hiệu “dương”, chẳng hạn như: +1, +2…. Chỉ số Diop càng cao, mức độ càng nghiêm trọng. Dựa vào chỉ số Diop, Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ phân loại thành 3 mức độ sau: (2)

• Viễn thị nhẹ: Chỉ số Diop dưới +2. Ở mức độ này, người bệnh gần như có thể sinh hoạt bình thường và không phát hiện ra sự tồn tại bệnh.
• Viễn thị trung bình: Chỉ số Diop từ +2,25 đến +5. Mức độ trung bình khiến người bệnh khó nhìn rõ vật ở gần, trong khi nhìn rõ các vật ở xa, kèm theo tình trạng mỏi mắt và đau vùng trán.
• Viễn thị nặng: Chỉ số Diop từ +5,25 trở lên. Với mức độ nặng, người bệnh nhìn kém ở cả khoảng cách gần lẫn khoảng cách xa và khi tập trung vào bất kỳ vật nào. Hơn nữa, người bị tình trạng nặng còn cảm thấy đau đầu dữ dội và cảm giác như có cát trong mắt.

Trên đây là cách phân chia mức độ viễn thị của Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ. Ở cách đo lường mức độ phổ biến khác, bạn có thể thấy các chỉ số có sự khác biệt như sau:

• Viễn thị cấp độ nhẹ: Chỉ số Diop dưới +1
• Viễn thị cấp độ trung bình: Chỉ số Diop từ +1 đến +4
• Viễn thị cấp độ nặng: Chỉ số Diop trên +4

Cách phân chia mức độ viễn thị chỉ mang tính chất tham khảo. Bạn nên đến khám mắt tại bệnh viện uy tín để bác sĩ đánh giá chính xác độ viễn thị, từ đó tư vấn phương pháp chữa trị phù hợp.

Những biến chứng của viễn thị

Nếu không được điều trị đúng cách, tật viễn thị có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, khả năng lao động và sự an toàn của người bệnh, cụ thể như sau:

• Viễn thị thể nặng có thể dẫn đến nhược thị hoặc lác mắt (thường xảy ra ở trẻ em).
• Thị lực hạn chế, khiến người bệnh mất hứng thú với các hoạt động hàng ngày, đồng thời hiệu suất làm việc và học tập cũng bị suy giảm.
• Tình trạng mỏi mắt và đau đầu kéo dài liên quan làm người bệnh cảm thấy khó chịu, khó tập trung và suy nhược cơ thể.
• Sự an toàn của bản thân và những người xung quanh bị đe dọa nghiêm trọng do tầm nhìn hạn chế, đặc biệt là trong lúc lái xe hoặc vận hành thiết bị hạng nặng.

Bạn có thể gặp nguy hiểm khi tham gia giao thông nếu mắc tật viễn thị

Có thể thấy, viễn thị làm chất lượng cuộc sống của người bệnh sụt giảm nghiêm trọng. Vậy nên, chủ động thăm khám mắt định kỳ giúp phát hiện và điều trị sớm là giải pháp lý tưởng nhất để chúng ta bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của chính mình.

Chẩn đoán viễn thị

Để chẩn đoán tật viễn thị và đánh giá mức độ viễn thị của bạn, bác sĩ nhãn khoa có thể sử dụng phối hợp nhiều công cụ khác nhau để kiểm tra mắt. Trước khi tiến hành thăm khám, bác sĩ thường nhỏ thuốc vào mắt của bạn để làm giãn đồng tử. Điều này khiến mắt nhạy cảm hơn với ánh sáng, từ đó cho phép bác sĩ nhìn rõ hơn cấu trúc bên trong mắt bao gồm võng mạc và các dây thần kinh thị giác.

• Đối với những người có thể đọc được chữ cái trên bảng đo thị lực, bác sĩ nhãn khoa sẽ dùng máy đo độ khúc xạ để chẩn đoán và xác định mức độ.
• Đối với những người không thể đọc được chữ cái trên bảng đo thị lực hoặc trẻ nhỏ, bác sĩ nhãn khoa có thể sử dụng máy soi võng mạc và kính áp tròng rời để đo vị trí ánh sáng chiếu vào bên trong mắt, giúp xác định độ khúc xạ của mắt một cách chính xác.

Bác sĩ nhãn khoa khuyên mọi người nên thăm khám mắt ngay khi cảm thấy đôi mắt thường xuyên mệt mỏi. Không chỉ tật viễn thị, khám mắt định kỳ còn giúp chúng ta phát hiện kịp thời nhiều vấn đề nhãn khoa nghiêm trọng khác.

Phương pháp điều trị viễn thị

Giống như các tật khúc xạ mắt khác, viễn thị có thể được điều trị hiệu quả thông qua việc sử dụng kính thuốc hoặc phẫu thuật. Tùy thuộc vào độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp chữa phù hợp nhất dành cho bạn.

1. Kính thuốc

Đeo kính thuốc là cách điều trị phổ biến dành cho trường hợp bị viễn thị mức độ nhẹ và trung bình. Kính thuốc có tác dụng điều chỉnh độ cong của giác mạc hoặc chiều dài của nhãn cầu, giúp bạn có thể nhìn rõ vật ở cả cự ly gần và cự ly xa. Các loại kính thuốc được sử dụng rộng rãi hiện nay, bao gồm: Kính gọng, kính áp tròng thông thường (kính áp tròng mềm) và kính áp tròng cứng (kính Ortho-K).

>>> Xem thêm: Viễn thị đeo kính gì? Cách chọn kính viễn thị phù hợp

2. Phẫu thuật chữa tật khúc xạ

Nếu bạn bị mức độ nặng, bác sĩ thường chỉ định phẫu thuật để định hình lại độ cong của giác mạc. Sau khi phẫu thuật khúc xạ, bạn có thể nhìn rõ mà không cần đeo kính. Dưới đây là hai phương pháp phẫu thuật khúc xạ mắt mang lại kết quả cao mà bạn nên tham khảo:

• Phương pháp phẫu thuật LASIK: Đối với kỹ thuật này, bác sĩ sẽ tạo một vạt mỏng trên giác mạc, sau đó dùng tia laser điều chỉnh độ cong của giác mạc. Hậu phẫu, giác mạc hồi phục nhanh và được khắc phục hiệu quả.
• Phương pháp phẫu thuật PRK: Đầu tiên, bác sĩ nhãn khoa sẽ khéo léo loại bỏ lớp biểu mô giác mạc. Tiếp theo, bác sĩ sử dụng tia laser để định hình lại giác mạc. Biểu mô giác mạc có thể tự phát triển trở lại và phù hợp với hình dạng mới của giác mạc mà không cần thay thế giác mạc nhân tạo.

Phẫu thuật chữa viễn thị tương đối đơn giản, nhưng vẫn có thể xảy ra biến chứng nếu quá trình thực hiện không đạt tiêu chuẩn y khoa. Vì vậy, để tránh rủi ro, bạn nên thực hiện phẫu thuật mắt tại bệnh viện uy tín.

3. Cách phòng tránh viễn thị

Chúng ta cần chấp nhận sự thật rằng, không có cách nào có thể ngăn ngừa tình trạng xảy ra. Tuy nhiên, nếu bạn xây dựng lối sống khoa học với các thói quen sinh hoạt lành mạnh sau đây, sức khỏe đôi mắt sẽ được duy trì dài lâu:

• Ăn uống đầy đủ chất: Thực đơn ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, trong đó tăng cường nhóm dưỡng chất như: axit béo omega-3, vitamin A, vitamin C, vitamin E và lutein… sẽ giúp bảo vệ mắt và cải thiện thị lực tốt hơn. Để cơ thể hấp thụ được những chất dinh dưỡng này, bạn nên bổ sung nhóm cá béo gồm cá ngừ, cá hồi, cá thu… cùng đa dạng các loại rau củ và trái cây tươi vào bữa ăn hàng ngày. Bên cạnh đó, bạn có thể chủ động bảo vệ mặt từ bên trong thông qua việc cung cấp cho cơ thể những dưỡng chất chuyên biệt, điển hình như tinh chất Broccophane tự nhiên. Nghiên cứu khoa học đã chứng minh, tinh chất Broccophane có khả năng kích thích tế bào tăng tổng hợp Thioredoxin – một loại protein tự nhiên có tác dụng hỗ trợ duy trì cấu trúc và chức năng cho mắt, nhất là thủy tinh thể và võng mạc. Ngoài ra, dưỡng chất này còn phát huy công dụng chống ánh sáng xanh, giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào võng mạc mắt hiệu quả. Khi được chăm sóc và bảo vệ từ bên trong bằng dưỡng chất chuyên biệt, đôi mắt sẽ trở nên khỏe mạnh và tinh anh hơn, từ đó góp phần kiểm soát tình trạng tốt hơn.
• Khám mắt thường xuyên: Giữ thói quen khám mắt định kỳ giúp phát hiện trước khi bạn nhận thấy triệu chứng. Điều trị sớm mang lại kết quả tối ưu mà chưa cần dùng đến các biện pháp can thiệp sâu.
• Đeo kính râm: Bạn nên đeo kính râm có khả năng chặn tia cực tím cao khi ra ngoài (ngay cả trong những ngày nhiều mây) để giảm thiểu tổn thương mắt.
• Cho mắt nghỉ ngơi hợp lý: Làm việc và học tập cường độ cao khiến đôi mắt mệt mỏi và đau nhức. Bạn cần cho mắt nghỉ ngơi hợp lý để thư giãn cơ và cân bằng chức năng điều tiết. Lý tưởng nhất là cứ sau mỗi 20 phút, bạn hãy rời màn hình máy tính hoặc bất kỳ công việc nào đang thực hiện, bao gồm cả việc đọc sách, rồi nhìn vào một vật cách xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong 20 giây.
• Kiểm soát các vấn đề sức khỏe: Một số vấn đề sức khỏe như tiểu đường và huyết áp cao có thể ảnh hưởng đến thị lực. Chính vì vậy, bạn cần kiểm soát và điều trị các bệnh lý đang gặp phải để đảm bảo sức khỏe toàn thân cũng như sức khỏe đôi mắt.
• Ngăn ngừa chấn thương mắt: Như đã chia sẻ, chấn thương ở mắt là yếu tố làm tăng nguy cơ. Bởi vậy, bạn cần đeo kính bảo hộ mắt khi làm một số công việc có thể gây tổn thương mắt như cắt cỏ, sơn nhà hoặc hàn xì…
• Ngừng hút thuốc: Thuốc lá không chỉ gây tổn hại phổi, mà còn tác động xấu đến sức khỏe đôi mắt. Nếu muốn giữ đôi mắt sáng khỏe, bạn nên ngừng hút thuốc càng sớm càng tốt.

Viễn thị hay bất kỳ tật khúc xạ mắt nào đều không có cách phòng ngừa. Điều cốt lõi để kiểm soát mức độ cho đôi mắt là bạn phải thăm khám định kỳ, kết hợp chăm sóc và bảo vệ mắt toàn diện.

Bổ sung dưỡng chất tốt cho mắt giúp giảm triệu chứng viễn thị và duy trì sức khỏe đôi mắt

Câu hỏi thường gặp

Xoay quanh tật viễn thị, nhận thấy một số vấn đề dưới đây cũng là những kiến thức quan trọng mà bạn nên trang bị để “hành trình xóa viễn” diễn ra suôn sẻ hơn:

1. Viễn thị có chữa khỏi hoàn toàn không?

Tật viễn thị có thể chữa khỏi bằng phương pháp phẫu thuật. Tuy nhiên, sau khi phẫu thuật, thị lực của bạn vẫn có thể thay đổi theo thời gian và bạn vẫn có thể tái viễn thị, nhất là do di truyền.

2. Phẫu thuật viễn thị có an toàn không?

Các phẫu thuật mắt chữa tật viễn thị đều là thủ thuật ít xâm lấn đã được chứng minh hiệu quả. Tuy nhiên, phẫu thuật có an toàn hay không phụ thuộc vào trình độ và tay nghề của bác sĩ nhãn khoa. Chính vì lẽ đó, bạn nên đến bệnh viện uy tín để được đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao tiến hành phẫu thuật mắt đúng quy trình và tiêu chuẩn y tế, đảm bảo an toàn và phòng tránh biến chứng về lâu dài.

Trên đây là toàn bộ thông tin hữu ích liên quan đến viễn thị, bao gồm triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa. Hi vọng rằng, sau khi theo dõi hết bài viết này, bạn sẽ biết cần phải làm gì để giữ đôi mắt khỏe mạnh, thị lực sáng và kiểm soát hiệu quả sự tiến triển của tình trạng.