Soi đáy mắt: Quy trình, đối tượng, phương pháp và đọc kết quả

Để phát hiện các vấn đề bất thường ở mắt và có phác đồ điều trị phù hợp, bác sĩ có thể tiến hành thủ thuật soi đáy mắt. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn các thông tin tổng quan và những điều cần lưu ý khi thực hiện phương pháp này.

Soi đáy mắt là gì?

Đáy mắt là thuật ngữ dùng để chỉ vùng ở nhãn cầu có cấu trúc liên hệ với nhau là dịch kính (khối dịch đặc và trong suốt, chiếm phần lớn không gian trong mắt) và võng mạc (lớp thần kinh thụ cảm ở mặt trong nhãn cầu, giúp tiếp nhận và truyền tín hiệu đến não để cảm nhận ánh sáng và hình ảnh).

Soi đáy mắt (Ophthalmoscopy) là thủ thuật nhãn khoa được bác sĩ thực hiện để quan sát phần đáy mắt, võng mạc, đĩa thị giác (nơi dây thần kinh thị giác truyền thông tin đến não), mạch máu. Từ đó, bác sĩ sẽ xác định các bệnh lý hoặc vấn đề khác về mắt mà người bệnh đang mắc phải. Hiện nay, có hai loại kính soi đáy mắt được áp dụng phổ biến là kính toàn thị (panoptic) và kính tiêu chuẩn (standard head). (1)

Soi đáy mắt là phương pháp giúp quan sát phần đáy mắt của người bệnh

Đối tượng thực hiện soi đáy mắt

Khi tiến hành khám mắt, thủ thuật soi đáy mắt thường được áp dụng để kiểm tra tình trạng của mắt. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng của người bệnh mà phương pháp này có thể được bác sĩ quyết định có áp dụng hay không. (2)

1. Đối tượng chỉ định thực hiện

Thủ thuật soi đáy mắt có thể được chỉ định đối với trường hợp người bệnh gặp các vấn đề về võng mạc, giác mạc, đĩa thị giác, tổn thương dây thần kinh thị giác, thoái hóa điểm vàng, khối u, mắc các bệnh lý khác như tăng huyết áp, tiểu đường,…

Xem thêm: Viêm võng mạc: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

2. Đối tượng chống chỉ định

Soi đáy mắt chống chỉ định thực hiện đối với trường hợp người bệnh gặp phản ứng phụ như chóng mặt, buồn nôn và nôn, đỏ mặt,… với thuốc giãn đồng tử. Ngoài ra, những trường hợp không nên thực hiện phương pháp này là bệnh tăng nhãn áp góc đóng cấp tính, đục giác mạc, đục thủy tinh thể,…

Tại sao phải soi đáy mắt

Thủ thuật này có độ chính xác đến 90 – 95%, giúp bác sĩ kịp thời phát hiện những vấn đề bất thường ở mắt, hỗ trợ quá trình chẩn đoán các vấn đề về thần kinh thị giác, các bệnh lý về võng mạc, giác mạc, hoàng điểm, khối u ở mắt, tăng nhãn áp,… Ngoài các bệnh lý về mắt, soi đáy mắt còn giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn khác như tiểu đường, tăng huyết áp.

Phương pháp soi đáy mắt thường gặp

Hiện nay, có 3 phương pháp soi đáy mắt phổ biến thường được áp dụng gồm:

1. Soi đáy mắt trực tiếp

Soi đáy mắt trực tiếp là thủ thuật mà người bệnh sẽ ngồi trong một căn phòng tối, nhìn thẳng về 1 điểm cố định. Bác sĩ sẽ chiếu 1 chùm sáng qua đồng tử của mắt người bệnh và sử dụng kính soi đáy mắt với cấu tạo gồm các thấu kính để quan sát tình trạng của mắt. Trong phương pháp này, người bệnh có thể sử dụng hoặc không sử dụng thuốc nhỏ mắt giãn đồng tử.

Phương pháp soi đáy mắt trực tiếp

2. Soi đáy mắt gián tiếp

Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ giữ cho mắt của người bệnh luôn mở và chiếu 1 chùm sáng mạnh vào mắt thông qua một dụng cụ treo ở đầu, sau đó tiến hành quan sát bên trong mắt thông qua một lăng kính được đặt ở gần mắt.

Người bệnh sẽ được yêu cầu đảo mắt theo nhiều hướng khác nhau để bác sĩ quan sát nhiều góc độ của mắt, kể cả những phần khó nhìn ở phía trước.

Tìm hiểu thêm: Thoái hóa võng mạc chu biên do cận thị nguy hiểm không?

3. Soi đáy mắt bằng đèn khe

Đây là kỹ thuật sử dụng kính hiển vi của đèn khe và một thấu kính đặt sát mắt để kiểm tra tình trạng mắt. Phương pháp này tương tự với soi đáy mắt gián tiếp nhưng có độ phóng đại cao hơn và trường nhìn hẹp hơn. Để tiến hành soi mắt, người bệnh cần ngồi giữ đầu cố định và tựa cằm lên giá đỡ của đèn khe theo hướng dẫn của bác sĩ nhãn khoa.

Quy trình thực hiện soi đáy mắt

Quy trình soi đáy mắt thường bao gồm 3 bước là chuẩn bị, tiến hành soi và sau khi có kết quả.

1. Chuẩn bị

Người bệnh có thể ăn uống bình thường trước khi tiến hành soi đáy mắt, tuy nhiên cần lưu ý không trang điểm mắt, nhỏ mắt hoặc sử dụng các loại mỹ phẩm bôi vùng mắt trước khi soi. Bạn cần báo cho bác sĩ về tiền sử bệnh lý tăng nhãn áp của bản thân và gia đình, các loại thuốc đang sử dụng và loại thuốc dị ứng (nếu có).

Tùy thuộc vào tình trạng của bạn, bác sĩ có thể nhỏ thuốc giãn đồng tử cho mắt trước khi soi. Sau nhỏ thuốc, bạn sẽ có các phản ứng như tầm nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng trong 1 giờ, cay mắt.

2. Tiến hành soi đáy mắt

Bác sĩ có thể lựa chọn một trong những phương pháp như soi đáy mắt trực tiếp, gián tiếp và soi bằng đèn khe để tiến hành kiểm tra mắt. Khi thăm khám sức khỏe tổng quát, việc soi đáy mắt có thể được tiến hành cùng lúc với các bài kiểm tra thị lực khác.

Khi tiến hành soi, bác sĩ sẽ thông quá kinh soi và đèn chiếu để quan sát tình trạng của mắt và có thể chụp lại bằng máy ảnh kỹ thuật số. Trong quá trình soi, người bệnh có thể cảm thấy khó chịu do ánh sáng hơi chói chiếu thẳng vào mắt nhưng thường không gây đau đớn và không để lại biến chứng.

Tìm hiểu thêm: Thoái hóa võng mạc là gì? Cách điều trị và phòng ngừa sớm

3. Sau khi có kết quả

Sau khi soi mắt, nếu bạn có nhỏ thuốc giãn đồng tử thì cần đợi thuốc hết tác dụng và nên đeo kính râm, về nhà cùng với người thân và không tự lái xe. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có các dấu hiệu như buồn nôn và nôn, khô miệng.

Bạn nên đeo kính râm để bảo vệ mắt sau khi dùng thuốc giãn đồng tử

Cách đọc kết quả soi đáy mắt

Kết quả soi đáy mắt như thế nào là bình thường? Dưới đây là những dấu hiệu cho thấy mắt vẫn khỏe mạnh:

• Tầm nhìn 20/20 đối với cả hai mắt, bạn có thể nhìn rõ vật ở khoảng cách 20 feet (tương đương khoảng 6m).
• Người bệnh có thể phân biệt màu sắc bình thường.
• Không có dấu hiệu tổn thương dây thần kinh thị giác, võng mạc, cơ mắt, không có triệu chứng tăng nhãn áp.
• Không có các dấu hiệu bất thường về mắt khác.

Trong trường hợp phát hiện đốm hoặc dấu hiệu sưng ở võng mạc thì đó có thể là dấu hiệu của các vấn đề về mắt. Một số kết quả bất thường khác là giảm thị lực, loạn thị, nhiễm trùng, mắt bị tổn thương,… Dựa trên kết quả soi đáy mắt, bác sĩ có thể phát hiện một số bệnh lý về mắt như:

• Thoái hóa hoàng điểm: tổn thương ở một phần nhỏ của võng mạc.
• Xước giác mạc: có vết trầy xước ở giác mạc gây khó chịu, mờ mắt.
• Tổn thương dây thần kinh và mạch máu: có tình trạng chảy máu ở mắt.
• Tăng nhãn áp: phát hiện khi tiến hành khám mắt.
• Đục thủy tinh thể: kiểm tra xuất hiện đốm ở thủy tinh thể để chẩn đoán tình trạng đục thủy tinh thể.
• Các bệnh lý khác: Việc soi đáy mắt cũng có thể giúp phát hiện các tình trạng khác như tim mạch, tiểu đường, bệnh thần kinh (parkinson, xơ cứng đa năng,…), chẩn đoán đột quỵ.

Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là giải đáp cho những thắc mắc thường gặp của người bệnh khi thực hiện phương pháp soi đáy mắt.

1. Soi đáy mắt có đau không?

Soi đáy mắt sẽ không gây bất kỳ phản ứng đau đớn nào cho mắt. Người bệnh thường chỉ cảm thấy hơi khó chịu khi có nguồn sáng soi thẳng vào mắt. Trong trường hợp bạn nhỏ thuốc giãn đồng tử, mắt của bạn có thể cảm thấy hơi châm chích trong thời gian ngắn.

2. Soi đáy mắt ở đâu tốt nhất?

Để tiến hành soi đáy mắt, bạn cần lựa chọn những địa chỉ với máy móc hiện đại và bác sĩ chuyên nghiệp. Dưới đây là địa chỉ những cơ sở y tế uy tín mà bạn có thể để kiểm tra tình trạng mắt:

• Khoa Mắt, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM
• Bệnh viện Mắt TPHCM
• Trung tâm Mắt kỹ thuật cao – Bệnh viện 30/4 (TPHCM)
• Khoa Mắt, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội
• Bệnh viện Mắt Trung ương (Hà Nội)
• Bệnh viện Mắt Hà Nội

Đặc biệt, Chuyên khoa Mắt, BVĐK Tâm Anh TPHCM với trang thiết bị hiện đại, ứng dụng hệ thống đèn khe model 700GL nhập khẩu chính hãng từ Nhật Bản cùng đội ngũ y bác sĩ tận tâm, giàu kinh nghiệm trong nghề giúp kiểm tra và hỗ trợ điều trị các tình trạng mắt một cách an toàn, hiệu quả cao.

Bổ sung thực phẩm hỗ trợ bên trong

Bên cạnh việc thường xuyên kiểm tra thị lực và soi đáy mắt để phát hiện sớm các vấn đề về mắt, bạn cần chủ động bảo vệ mắt khỏi ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử, những tia sáng có bước sóng ngắn và năng lượng cao, có thể xuyên vào đáy mắt để làm tổn thương võng mạc và thủy tinh thể. Cùng các tác nhân có thể gây hại cho mắt khác như tia cực tím, hóa chất, ô nhiễm môi trường,…

Để hỗ trợ bảo vệ mắt, các nhà khoa học Mỹ đã nghiên cứu và tìm ra tinh chất Broccophane, chiết xuất từ một loại bông cải xanh Broccoli giàu sulforaphane, có tác dụng tăng tổng hợp Thioredoxin, chống oxy hóa và bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể.

Sử dụng viên uống Wit đến từ Mỹ với thành phần chính là Broccophane kết hợp với Lutein, Zeaxanthin, Omega 3, vitamin A, C, E, khoáng chất Zn, Cu, Mg,… sẽ hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý như thoái hóa hoàng điểm, đục thủy tinh thể; cải thiện các triệu chứng khô mắt, nhìn mờ, chảy nước mắt,… do tiếp xúc với thiết bị điện tử trong thời gian dài; hỗ trợ điều tiết mắt và bảo vệ giác mạc, thủy tinh thể, giúp cải thiện thị lực.

Sử dụng ngay viên uống Wit 1 viên/ngày đối với người từ 12 tuổi trở lên để bảo vệ mắt khỏi các yếu tố gây hại và hỗ trợ phòng tránh các bệnh lý về mắt hiệu quả.

Bổ sung dưỡng chất chuyên biệt giúp hỗ trợ bảo vệ đôi mắt từ bên trong “Duy trì mỗi ngày 1 viên Wit hỗ trợ giúp mắt sáng khỏe hơn

Bạn cần tiến hành soi đáy mắt định kỳ để kiểm tra tình trạng mắt và phát hiện kịp thời các bệnh lý, tật khúc xạ và vấn đề bất thường khác. Hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về quy trình soi đáy mắt và các phương pháp điều trị, đồng thời bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên để hỗ trợ phòng ngừa bệnh lý về mắt.