Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc: Triệu chứng và cách điều trị

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc là một dạng rối loạn mạch máu tại võng mạc có thể dẫn đến suy giảm thị lực, thậm chí mất hoàn toàn khả năng nhìn, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Nội dung sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý này để biết cách lựa chọn hướng điều trị phù hợp.

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc là bệnh gì?

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc là một bệnh lý mà dòng chảy của máu trong võng mạc bị tắc nghẽn do cục máu đông. Động mạch là những mạch máu chuyên chở máu từ tim đến các bộ phận khác của cơ thể, trong khi tĩnh mạch đưa máu trở lại tim. Sự tắc nghẽn trong động mạch hoặc tĩnh mạch gây ra tình trạng tắc mạch hoặc đột quỵ.

Vùng võng mạc rất quan trọng vì được bao bọc bởi các tế bào thần kinh đặc biệt có nhiệm vụ chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu và gửi tín hiệu này đến não bộ để chúng ta có thể nhìn thấy hình ảnh. Khi võng mạc bị tổn thương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nhìn của người bệnh. (1)

Nguyên nhân dẫn đến tắc tĩnh mạch võng mạc

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:

• Tăng huyết áp (vô căn): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, gây ra sự cản trở lưu thông máu trong mắt.
• Xơ vữa động mạch: Đây là tình trạng mảng xơ vữa tích tụ trong động mạch, có thể dẫn đến tăng huyết áp.
• Tắc hay hẹp động mạch cảnh trong: Có thể xuất phát do bẩm sinh hoặc mảng xơ vữa.
• Bệnh đái tháo đường: Sự rối loạn chuyển hóa có thể gây ảnh hưởng đến mạch máu, bao gồm cả mạch máu ở mắt.
• Rối loạn mỡ máu: Bao gồm cholesterol máu và triglyceride tăng.
• Bệnh thận: Bao gồm suy thận và viêm cầu thận. (2)
• Các bệnh về máu: Bệnh về máu như thiếu máu, bệnh bạch cầu, đa hồng cầu.
• Các bệnh lý mạch máu: Bao gồm viêm tĩnh mạch và viêm thành mạch mãn tính.
• Nghiện thuốc lá: Đây là một trong những yếu tố nguy mà nhiều người hay bỏ qua.
• Tăng áp lực hố mắt: Sự thay đổi áp lực trong hố mắt có thể ảnh hưởng đến lưu thông máu.
• Tăng nhãn áp do glôcôm mãn tính: Sự gia tăng áp lực bên trong mắt do glôcôm có thể gây tắc tĩnh mạch.
• Viêm tổ chức hốc mắt mãn tính: Tình trạng viêm kéo dài có thể ảnh hưởng đến mạch máu và gây tắc tĩnh mạch.

Tìm hiểu thêm: Thoái hóa võng mạc là gì? Cách điều trị và phòng ngừa sớm

Nguyên nhân dẫn đến tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc khá đa dạng nhưng chủ yếu xảy ra ở những người có bệnh nền

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có bao nhiêu loại?

Có hai loại tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc thường gặp:

• Tắc tĩnh mạch võng mạc thể trung tâm (Central Retinal Vein Occlusion – CRVO) là tình trạng tắc nghẽn tại tĩnh mạch chính của võng mạc, thường xuất hiện đột ngột ở một bên mắt. Mức độ và biểu hiện của bệnh có thể khác nhau, từ nhẹ đến nặng, đôi khi không có triệu chứng rõ ràng. Trong một số trường hợp, người bệnh chỉ thấy một đốm đen ở mắt mà không ảnh hưởng đến thị lực. Người có vấn đề về mạch máu như hẹp mạch, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, hoặc cholesterol cao là những đối tượng có nguy cơ cao mắc phải tình trạng này.
• Tắc nhánh tĩnh mạch võng mạc (Branch Retinal Vein Occlusion – BRVO) xảy ra khi một trong những nhánh tĩnh mạch nhỏ hơn của võng mạc bị tắc nghẽn, thường do huyết khối. BRVO chiếm khoảng 30% số ca tắc tĩnh mạch võng mạc. Khi tắc tĩnh mạch xảy ra sẽ gây ra sự tắc nghẽn trong quá trình dẫn lưu máu ở vùng hoàng điểm, dẫn đến phù hoàng điểm và giảm thị lực.

Xem thêm: Phù võng mạc: Biến chứng của bệnh lý tắc tĩnh mạch võng mạc

Các biến chứng có thể xảy ra khi bị tắc tĩnh mạch võng mạc

Các biến chứng của tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực và sức khỏe của mắt. Dưới đây là một số biến chứng thường gặp:

• Phù hoàng điểm: Khi máu và dịch rò rỉ vào hoàng điểm (khu vực trung tâm của võng mạc) nơi chịu trách nhiệm cho tầm nhìn chi tiết và điều tiết hình ảnh sắc nét, sẽ gây ra tình trạng phù và nhìn mờ, thậm chí có thể dẫn đến mất thị lực.
• Tân mạch: Tình trạng tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có thể kích thích hình thành các mạch máu mới và bất thường trên võng mạc. Những mạch máu này có thể rò rỉ máu hoặc dịch vào khoang dịch kính, gây ra hiện tượng đốm đen hoặc đám mây đen trong tầm nhìn. Nếu không được điều trị, tân mạch có thể dẫn đến tình trạng tách võng mạc.
• Glaucoma tân mạch: Sự phát triển của mạch máu mới trong mắt có thể làm tăng áp suất bên trong mắt, gây đau và dẫn đến glaucoma (cườm nước). Tình trạng này nếu để kéo dài không được điều trị có thể gây suy giảm thị lực.
• Mất thị lực: Trong trường hợp các biến chứng không được kiểm soát và không điều trị tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc kịp thời, tình trạng tắc tĩnh mạch võng mạc có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

Xem thêm: Bệnh võng mạc tăng huyết áp: Cách ngăn ngừa và cải thiện bệnh

Triệu chứng của tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc

Triệu chứng của tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc thường rất đa dạng và phụ thuộc vào mức độ cũng như vị trí tắc nghẽn. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

• Giảm thị lực đột ngột: Người bệnh có thể bắt đầu nhìn kém một cách bất ngờ, thường chỉ ảnh hưởng đến một bên mắt. Thị lực có thể giảm mạnh trong vài phút hoặc 2-3 ngày.
• Nhìn mờ hoặc có mảng đen trước mắt: Một số người có cảm giác như đang nhìn qua lớp sương mù hoặc thấy có mảng đen xuất hiện trước mắt.
• Tầm nhìn bị thu hẹp: Người bệnh có thể mất thị lực một phần hoặc hoàn toàn trong phạm vi nhìn thấy được của mắt bị bệnh.
• Thay đổi thị lực: Triệu chứng này có thể xảy ra trong một thời gian ngắn hoặc kéo dài, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.
• Không gây đau đớn hay dấu hiệu viêm mắt: Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc thường không kèm theo cảm giác đau, nhức mỏi, đỏ mắt, hay chảy nước mắt.

Cần lưu ý rằng, trong một số trường hợp, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào hoặc chỉ thấy một đốm đen nhỏ ở mắt và không ảnh hưởng đến thị lực. Đây chính là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh. Do đó, việc theo dõi thị lực và khám mắt định kỳ rất quan trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao mắc các bệnh lý liên quan đến mạch máu và mắt.

Xem thêm: Xuất huyết võng mạc: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có thể xuất hiện mà không kèm triệu chứng, nên kiểm tra mắt là việc cần thiết

Chẩn đoán bệnh tắc tĩnh mạch võng mạc như thế nào?

Chẩn đoán tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc gồm các bước kiểm tra và xét nghiệm cụ thể như sau:

• Kiểm tra mắt và tiền sử bệnh: Bác sĩ chuyên khoa sẽ bắt đầu bằng việc kiểm tra mắt của người bệnh và thu thập thông tin về tiền sử y tế. Quá trình này giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về các triệu chứng và lịch sử sức khỏe của người bệnh.
• Sử dụng thuốc giãn đồng tử: Bác sĩ có thể nhỏ thuốc làm giãn đồng tử cho người bệnh để quan sát, kiểm tra võng mạc dễ dàng hơn. Nếu người bệnh có tiền sử dị ứng với thuốc giãn đồng tử hoặc các loại dị ứng khác cần thông báo ngay cho bác sĩ.
• Chụp cắt lớp kết hợp quang học (OCT): Kỹ thuật này tạo ra hình ảnh võng mạc với độ nét cao, giúp bác sĩ phát hiện các dấu hiệu như sưng, phù nề tại võng mạc. Hình ảnh OCT còn hữu ích trong việc theo dõi tiến trình của bệnh trong suốt quá trình điều trị.
• Soi đáy mắt: Bác sĩ dùng kính soi đáy mắt kiểm tra võng mạc để tìm kiếm những dấu hiệu của tắc tĩnh mạch võng mạc.
• Chụp mạch huỳnh quang: Đây là một phương pháp nâng cao, trong đó thuốc nhuộm được tiêm vào tĩnh mạch ở cánh tay và di chuyển đến các mạch máu của võng mạc. Hình ảnh thu được từ chụp mạch huỳnh quang giúp bác sĩ quan sát rõ ràng các mạch máu và phát hiện ra những bất thường.

Điều trị tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc như thế nào?

Điều trị tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào triệu chứng, mức độ và biến chứng của bệnh:

1. Điều trị nội khoa

Trong điều trị nội khoa, người bệnh sẽ được chỉ định thuốc chống ngưng kết tiểu cầu nhằm giảm nguy cơ hình thành huyết khối mới. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê thêm các loại thuốc giảm rối loạn tính thấm và huyết động, giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm phù nề. Người bệnh sẽ được chỉ định các phương pháp hoặc thuốc nhằm kiểm soát tình trạng xuất huyết và xuất tiết trong mắt. Trong trường hợp có phản ứng viêm, người bệnh sẽ được sử dụng corticoid giúp giảm viêm và sưng tại võng mạc.

Xem thêm: Viêm võng mạc: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

2. Các phương pháp điều trị khác

Ngoài điều trị nội khoa, một số biện pháp khác cũng được áp dụng trong điều trị tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc giúp cải thiện các triệu chứng tương ứng cho người bệnh như:

• Quang đông võng mạc bằng Laser: Phương pháp này được sử dụng để kiểm soát xuất huyết và giảm phù nề võng mạc.
• Điều trị lạnh đông: Phương pháp này và phẫu thuật có thể được chỉ định khi tình trạng bệnh yêu cầu.
• Xử lý biến chứng Glaucoma: Trong trường hợp xuất hiện cườm nước, có thể cần đến phương pháp quang đông, lạnh đông hoặc điện đông thể mi.
• Cắt bỏ nhãn cầu trong trường hợp cơn đau kéo dài: Đây là biện pháp cuối cùng, chỉ được áp dụng khi cơn đau kéo dài không thể kiểm soát và có chỉ định từ bác sĩ.

Cách phòng ngừa tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc

Các loại bệnh nền như tiểu đường, xơ vữa động mạch có thể dẫn đến nguy cơ tắc tĩnh mạch võng mạc. Vì vậy, người bệnh cần phải kiểm soát huyết áp, cholesterol và lượng đường trong máu hiệu quả. Ngoài ra, bạn nên duy trì chế độ ăn uống khoa học, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế tinh bột, đường, chất béo… nhằm ngăn chặn những bệnh lý này tiến triển. Song song đó bạn nên kiểm tra mắt định kỳ 3-6 tháng một lần, để xem xét tình trạng sức khỏe hiện tại của đôi mắt.

Đồng thời, để bảo vệ mắt trước sự tác động của các bệnh lý khác bạn nên bổ sung tinh chất thiên nhiên có khả năng chăm sóc và bảo vệ mắt từ bên trong như Broccophane. Tinh chất này được chiết xuất từ một loại bông cải xanh giàu Sulforaphane, một chất có khả năng tăng cường Thioredoxin – protein giúp ngăn ngừa các gốc tự do gây hại cho mắt và bảo vệ tế bào biểu mô sắc tố võng mạc và thủy tinh thể. Theo nghiên cứu, lượng Thioredoxin có thể tăng lên 3 lần sau 6 giờ và 3,5 lần sau 12 giờ sử dụng Broccophane.

Viên uống Wit kết hợp Broccophane với các dưỡng chất khác như Lutein, Zeaxanthin, Omega 3, vitamin A, C, E và khoáng chất Zn, Cu, Mg,… giúp hỗ trợ cải thiện khô mắt, chảy nước mắt sống, nhức mỏi mắt và xuất huyết mắt. Bên cạnh đó, sản phẩm còn hỗ trợ bảo vệ võng mạc và thủy tinh thể, ngăn ngừa đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng, cũng như hỗ trợ cải thiện tình trạng suy giảm thị lực.

Sử dụng những sản phẩm như viên uống bổ mắt Wit, kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý cùng lối sống lành mạnh, có thể hỗ trợ bảo vệ mắt và cải thiện tình trạng sức khỏe mắt hiệu quả hơn. Tuy nhiên, nếu bạn đang sử dụng thuốc điều trị, trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.

Viên uống WIT hỗ trợ bảo vệ mắt trước các tác động của bệnh lý và môi trường bên ngoài

Phát hiện sớm và tiến hành điều trị ngay khi xuất hiện các dấu hiệu tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc có thể giúp hạn chế tối đa nguy cơ gặp phải những biến chứng như cườm nước, mất thị lực,… Vì vậy, bạn nên thường xuyên chú ý theo dõi và khám sức khỏe mắt định kỳ.