5 cách vệ sinh mắt khi bị bụi đúng cách và an toàn

Đôi mắt là bộ phận vô cùng nhạy cảm và dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với môi trường nhiều bụi bẩn. Tuy nhiên, nhiều người có thói quen dụi mắt khi bị bụi bay vào, cách làm này không những không giúp loại bỏ dị vật mà còn khiến tình trạng nghiêm trọng hơn. Vậy nên, việc vệ sinh mắt đúng cách giúp bảo vệ thị lực và phòng tránh các biến chứng không mong muốn hết sức quan trọng. Bài viết này sẽ hướng dẫn 5 cách vệ sinh mắt khi bị bụi đúng và an toàn mà ai cũng nên biết để chăm sóc đôi mắt khỏe mạnh mỗi ngày.
Nguyên nhân khiến bụi bay vào mắt
Bụi bay vào mắt thường xuất phát từ nhiều yếu tố bên ngoài, bao gồm:
- Gió mạnh: Thường gặp khi đi xe máy, mắt gần quạt, đi qua vùng có nhiều bụi (công trường, đồi cát… ) khiến các hạt bụi dễ dàng bị thổi vào mắt.
- Môi trường ô nhiễm hoặc nhiều bụi: Làm việc tại các công trình, di chuyển trong khu vực nhiều xe cộ hoặc sinh sống ở nơi ô nhiễm… khiến khả năng tiếp xúc với bụi trong không khí tăng cao.
- Không đeo kính bảo vệ mắt: Không bảo vệ mắt bằng mắt kính khi đi đường, làm việc… khiến bụi dễ bay vào mắt hơn.
- Làm việc nhà: Quét nhà, dọn dẹp, lau chùi… cũng có thể làm bụi bay vào mắt nếu không cẩn thận.
- Điều hòa không khí hoặc máy lạnh: Các luồng gió mạnh từ điều hòa có thể thổi bụi tích tụ trong phòng vào mắt, đặc biệt là trong không gian kín, ít vệ sinh.

Bụi bẩn có thể rơi vào mắt trong khi làm việc nhà.
Hậu quả nếu không vệ sinh mắt đúng cách
Bụi bẩn được biết đến là một trong nhiều nguyên nhân tiềm ẩn gây ra hội chứng khô mắt, một tình trạng có thể ảnh hưởng đến tốc độ nước mắt bay hơi. Hội chứng khô mắt có liên quan đến một loạt các trải nghiệm khó chịu về mắt bao gồm nhạy cảm với ánh sáng, chảy nước mắt, mờ mắt và mỏi mắt. Tuy nhiên, một trong những tác động đáng chú ý nhất là cảm giác ngứa hoặc đau ở mắt gây ảnh hưởng trực tiếp đến tầm nhìn và sức khỏe của mắt.
Hướng dẫn vệ sinh mắt đúng cách khi bị bụi bay vào
Cách vệ sinh mắt khi bị bụi đúng cách sẽ giúp bạn lấy đi bụi bẩn bám trong mắt, từ đó tạm biệt cảm giác khó chịu và giảm nguy cơ suy giảm thị lực. Dưới đây là các bước làm sạch mắt:
1. Rửa mắt bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý
Việc rửa mắt bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý thường được cân nhắc thực hiện đầu tiên khi có dị vật rơi vào mắt. (1)
- Rửa mắt bằng nước muối sinh lý (NaCl): Đây là lựa chọn an toàn và phù hợp nhất để rửa mắt, vì có tính sát khuẩn nhẹ và gần với độ mặn tự nhiên của nước mắt, giúp làm dịu mắt và loại bỏ dị vật một cách nhẹ nhàng. Rửa tay thật sạch, ngửa đầu ra sau hoặc nghiêng một bên. Đổ từ từ nước muối sinh lý vào mắt để bụi có thể dễ dàng trôi ra ngoài.
- Rửa mắt với nước sạch: Rửa tay thật sạch. Chuẩn bị một tô nước ấm để nguội, đặt mắt vào tô nước và chớp mắt để giúp bụi bẩn trôi ra ngoài.

Rửa mắt bằng nước muối sinh lý hoặc nước là cách vệ sinh mắt khi bị bụi nên được thực hiện đầu tiên.
2. Chớp mắt nhiều lần để đẩy bụi ra ngoài
Chớp mắt có thể loại bỏ bụi bẩn trong mắt mà không cần tốn nhiều công sức. Khi bạn cảm thấy có bụi bẩn trong mắt, hãy chớp mắt nhiều lần. Phản xạ chớp mắt giúp lông mi và mí mắt di chuyển nước mắt, nhờ đó hỗ trợ loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn ra khỏi mắt.
3. Dùng bông hoặc tăm bông thấm nước để loại bỏ hạt bụi lớn
Đặt tăm bông có đầu bông vào mí mắt trên và nhẹ nhàng lật mí mắt lên. Nếu nhìn thấy dị vật, hãy loại bỏ dị vật bằng đầu tăm bông ẩm khác hoặc khăn giấy. (2)

Dùng đầu tăm bông để lấy bụi bẩn trong mắt ra ngoài.
4. Dùng nước mắt nhân tạo hỗ trợ làm sạch mắt
Ngoài nước muối sinh lý, nước mắt nhân tạo cũng là một lựa chọn phù hợp giúp làm sạch và làm dịu mắt khi bị bụi bay vào. Nước mắt nhân tạo có thành phần tương tự nước mắt tự nhiên, có tác dụng giữ ẩm, bôi trơn bề mặt nhãn cầu và hỗ trợ “cuốn trôi” các hạt bụi nhỏ li ti ra khỏi mắt một cách nhẹ nhàng.
5. Tránh dụi mắt để không làm tổn thương giác mạc
Việc đưa tay lên dụi mắt khi có bụi bẩn rơi vào mắt có thể gây trầy xước giác mạc. Do đó, bạn cần tránh hành động này. Thay vào đó, hãy thử rửa hoặc thấm ướt mắt để loại bỏ mọi thứ trong mắt.
Cách bảo vệ mắt luôn sáng khỏe trước khói bụi hằng ngày
Sống và làm việc trong thời đại công nghệ số khiến đôi mắt phải làm việc liên tục, xuyên suốt nhiều giờ, thậm chí là quá tải. Chính vì vậy, bên cạnh “bỏ túi” các cách làm sạch mắt khi bị bụi rơi vào, bạn cần học cách chăm sóc và bảo vệ mắt hàng ngày.
1. Nghỉ ngơi mắt để giảm căng thẳng sau khi vệ sinh
Sau khi đã lấy được bụi ra khỏi mắt, bạn nên để mắt nghỉ ngơi. Hãy tránh nhìn vào màn hình điện thoại, máy tính hoặc tiếp xúc với ánh sáng mạnh trong vài giờ sau đó. Thay vào đó, nên nhắm mắt thư giãn, có thể đắp khăn ấm lên mắt để tăng tuần hoàn và làm dịu cảm giác khó chịu.
Nếu mắt vẫn còn đỏ, cay hoặc mờ sau vài giờ, bạn nên đi khám để loại trừ nguy cơ tổn thương giác mạc hoặc nhiễm trùng.
2. Bổ sung dưỡng chất hỗ trợ giúp mắt sáng khỏe từ bên trong
Chế độ dinh dưỡng hàng ngày có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và duy trì sức khỏe của mắt. Do vậy, trong bữa ăn hàng ngày cần bổ sung những dưỡng chất như vitamin A (cà rốt, bí đỏ, khoai lang,…), axit béo omega-3 (cá béo, quả bơ,…), vitamin C (ổi, thơm, chanh,…), vitamin E (hạnh nhân, hạt lanh, hạt hướng dương, dầu cá,…).
Đặc biệt, mắt rất cần Thioredoxin – một loại protein quan trọng, vốn được kích thích sản sinh bởi Sulforaphane. Vì vậy, bổ sung Sulforaphane đầy đủ có thể hỗ trợ bảo vệ và tăng cường sức khỏe đôi mắt từ bên trong.
Theo đó, Sulforaphane được tìm thấy nhiều trong tinh chất Broccophane thiên nhiên (có trong viên uống Wit). Đây là chiết xuất từ một loại bông cải xanh Broccoli, đã được các nhà khoa học hàng đầu ở Mỹ nghiên cứu và tìm ra công dụng trong việc bảo vệ sức khỏe mắt.

Wit – Sản phẩm hỗ trợ và tăng cường sức khỏe của mắt, được các chuyên gia tin dùng.
3. Chớp mắt nhẹ nhàng để kích thích tiết nước mắt tự nhiên
Sau khi loại bỏ bụi bẩn khỏi mắt, bạn nên chớp mắt vài lần để kích thích tuyến lệ tiết ra nước mắt tự nhiên bôi trơn giác mạc. Nước mắt không chỉ giúp làm ẩm bề mặt nhãn cầu mà còn hỗ trợ làm sạch những hạt bụi nhỏ li ti còn sót lại, đồng thời làm dịu cảm giác cộm và khó chịu.
4. Dùng thuốc nhỏ mắt để giữ ẩm và bảo vệ mắt
Để giữ ẩm đôi mắt, bạn có thể sử dụng nước nhỏ mắt để làm dịu và bảo vệ mắt khỏi kích ứng. Thuốc nhỏ mắt giúp rửa trôi những tạp chất còn sót lại, giảm khô rát và hỗ trợ phục hồi lớp màng bảo vệ tự nhiên của mắt. Tuy nhiên, nên đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng và không tự ý dùng các loại thuốc đặc trị như kháng sinh, corticoid… nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Nếu mắt vẫn còn cảm giác khô rát hoặc mỏi mệt, bạn có thể dùng thuốc nhỏ mắt giữ ẩm để tăng cường bảo vệ màng mắt và giảm kích ứng.
>>> Xem thêm: 7 Cách chăm sóc mắt cho người cao tuổi ngay tại nhà an toàn
Cách phòng tránh bụi vào mắt
Không chỉ cần biết cách làm sạch mắt khi bị bụi, bạn cần phòng ngừa bụi bám vào mắt bằng những mẹo đơn giản sau:
1. Đeo kính bảo vệ mắt khi đi đường
Khi đi ngoài đường, đặc biệt là lúc chạy xe máy, làm việc trong môi trường khắc nghiệt… nên đeo kính râm hoặc kính chắn bụi ôm sát mặt. Mắt kính không chỉ giúp bảo vệ mắt khỏi ánh nắng mặt trời mà còn giúp ngăn các dị vật, bụi bẩn từ môi trường bên ngoài bay vào mắt.

Đeo kính râm bảo vệ mắt khi hoạt động ngoài trời.
2. Tránh dụi mắt khi tay bẩn
Thói quen dụi mắt, chạm tay vào mắt khi cảm thấy cộm, ngứa mắt… có thể khiến bụi bẩn, vi khuẩn từ tay xâm nhập vào mắt. Đây chính là tác động góp phần khiến bụi bám chặt vào mắt gây đau nhức, viêm kết mạc.
Cách tốt nhất là bạn nên giữ tay sạch sẽ bằng cách rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi chạm vào vùng quanh mắt, đặc biệt là sau khi đi ngoài đường hoặc tiếp xúc với các bề mặt công cộng.
3. Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ
Một môi trường sống trong lành và ít bụi bẩn là yếu tố quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe tổng thể và đôi mắt khỏi các hạt bụi li ti. Bụi không chỉ tồn tại ngoài đường phố mà còn có thể tích tụ trong chính ngôi nhà của bạn – trên rèm cửa, giường nệm, bàn ghế, quạt, điều hòa và sàn nhà. Nếu không được vệ sinh thường xuyên, bụi sẽ lơ lửng trong không khí và dễ dàng bay vào mắt khi có gió hoặc quạt thổi.
Để hạn chế điều này, bạn nên lau dọn nhà cửa thường xuyên, tránh làm bụi phát tán ngược trở lại không khí. Giặt rèm, vỏ gối, ga giường, chăn màn định kỳ cũng rất quan trọng. Với những gia đình có trẻ nhỏ, người già hoặc người bị dị ứng, nên cân nhắc sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ các hạt bụi mịn, phấn hoa, lông thú cưng khỏi không gian sống.
Hy vọng những chia sẻ về cách vệ sinh mắt khi bị bụi trên đây có thể giúp ích cho bạn. Tuy nhiên, khi bạn không thể tự loại bỏ được bụi ra khỏi mắt, hãy đến gặp bác sĩ. Đặc biệt, nếu thấy dị vật mắc kẹt trong mắt sắc nhọn hoặc lớn, phải nhanh chóng đến bệnh viện để được hỗ trợ kịp thời.
- Keamy. (2023, November 6). Dust It Off: How to Properly Remove Dust or Dirt from Your Eyes. Keamy Eye & Laser Centre. https://www.seemedrkeamy.com/blog/eye-health/dust-it-off-how-to-properly-remove-dust-or-dirt-from-your-eyes/
- Sharma, D., & Sharma, D. (2020, February 28). How to properly remove dirt from your eyes Chicago IL. Millennium Park Eye Center | Just Another WordPress Site. https://millenniumparkeyecenter.com/eye-care/how-to-properly-remove-dirt-from-your-eye